تمام مردان و زنان در تمام گروه های سنی مستعد درد زانو هستند . کمتر میانسالی را می توان یافت که با درد زانو نا اشنا باشد . تحقیقات پزشکان و متخصصی ارتوپد و فیزیوتراپ طی سال های گذشته نتایج مثبتی داشته و توانسته اند قدم بلندی در شناسایی عامل درد و درمان آن داشته باشند.
درد زانو واژه ای است که برای درد در ناحیه مفصل زانو، زیر زانو، جلوی زانو و پشت زانو استفاده می شود. درد زانو می تواند ناشی از آسیب دیدگی، التهاب یا عفونت باشد. علت زانو درد به سن فرد بستگی دارد. برای مثال، زانو درد در نوجوانی ناشی از بیماری ازگود اشلاتر است، در حالی که درد زانو در افراد میانسال و سالمند می تواند ناشی از بیماری آرتروز باشد.
انواع روش های بدون جراحی برای درمان زانو درد بیماران استفاده می شود. اصل بر این است که با روش های کم تهاجمی و بدون جراحی زانو درد درمان شود، زیرا علاوه بر اینکه در تحقیقات و پژوهش های علمی، اثر بخشی این روش ها به اثبات رسیده است، عوارض و خطرات ناشی از عمل جراحی (مانند چسبندگی و عفونت) را به دنبال ندارند.
علائم و نشانه ها
علائم انواع زانو درد بر اساس میزان پیچیدگی بیماری و آسیب دیدگی به صورت خفیف وشدید طبقه بندی میشود.
علایم و نشانه های عمومی و رایج:
۱- سخت شدن مفصل و ناتوانی در خم و راست کردن آن
۲- گرم شدن مفصل هنگام لمس آن
۳- شنیدن صداهای غیرطبیعی مانند صدای تق تق کردن زانو هنگام حرکت مفصل
علایم و نشانه های جدی:
۱- بروز زانو درد همراه با قرمزی، تورم وتب
۲- ناتوانی در ایستادن
۳- لنگان لنگان راه رفتن
۴- خم شدن زانو هنگام ایستادن
۵- بروز بی حسی در مفصل آسیب دیده
۶- علایم قابل مشاهده مانند بدشکلی استخوان
علائمی که همراه با زانو درد ظاهر می شوند، عبارتند از:
ورم
التهاب
کبودی زانو
علایم دیگر زانو درد شامل تب، درد شدید و قرمزی پوست زانو می شود.
التهاب تاندون ها
تاندون ها، (عضلات طناب مانند متصل کننده بافت ها به استخوان) در زانو و مفاصل دیگر با حرکت مکرر یا سنگین ممکن است به شدت دچار التهاب شوند. التهاب تاندون یک آسیب دیدگی ورزشی شایع است که با استفاده بیش از حد از مفصل زانو ایجاد می شود. التهاب تاندون کشکک یا” زانوی جهندگان” التهاب یا حساسیت تاندون بین کاسه زانو و استخوان ساق پا است.
کیست بیکر
برآمدگی پشت زانو می تواند کیست بیکر باشد. کیست بیکر که کیست پشت زانو نیز نامیده می شود، حاوی مایعی است که باعث التهاب، سفتی و درد پشت زانو می شود، اما معولا، این کیست دردناک نیست. عموما کیست بیکر ناشی از آرتریت و بیماری هایی که باعث می شوند زانوی شما مایع بیش از حدی تولید کند، است. روش درمان این بیماری پیدا کردن علت بوجود آورنده انباشت مایع در کیست بیکر است.
آرتروز زانو
این بیماری به دلیل فرسایش مزمن مفاصل به وجود می آید. بیمار از درد، ورم مفصل و در نهایت کاهش دامنه حرکتی شکوه می کند. این بیماری عموما در بین سالمندان و افرادی که اضافه وزن دارند، اتفاق می افتد. اگر چه آرتروز زانو در بین جوانانی که از آسیب دیدگی زانو رنج می برند، نیز می تواند اتفاق افتد. این بیماری توسط تصویربرداری با اشعه ایکس از مفصل زانو تشخیص داده می شود.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن بیمار پروتئین های مشخصی را تولید می کند که به مفاصل حمله کنند. این بیماری باعث درد و گرم شدن مفاصل، التهاب مفصل، خشکی مفاصل در صبح و کاهش دامنه حرکتی می شود. مفاصل کوچک دست و پا قبل از بقیه مفاصل تحت تاثیر قرار می گیرند. در این بیماری مفاصل دو طرف بدن به صورت متقارن تحت تاثیر قرار می گیرند. از جمله مفاصلی که تحت تاثیر آرتریت روماتوئید قرار می گیرد، مفصل زانو است که این مسئله منجر به زانو درد می شود.
بیماری های خود ایمنی دیگر
بیماری های خود ایمنی دیگر مثل لوپوس منتشر، پسوریازیس نیز مفصل زانو را تحت تاثیر قرار می دهند. علائم دیگر مرتبط با بیماری ها مثل ضایعات پوستی اغلب مشخص هستند و در تشخیص این بیماری ها به این علائم نیز توجه می شود.
نقرس
این بیماری ناشی از افزایش سطوح اسید اوریک در خون است. بیماری نقرس موجب آرتریت می شود. مفصلی که بیش از همه تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرد انگشت شست پا می باشد، البته زانو نیز می تواند تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرد که منجر به درد، ورم و قرمزی مفصل زانو می شود. این مفصل گاهی اوقات به قدری حساس می شود که حتی یک تماس جزئی نیز باعث زانو درد می شود. آزمایش خون و آزمایش مایع مفصلی برای تعیین سطح اسید اوریک به تشخیص این بیماری کمک می کند.
آرتریت واکنشی
این بیماری عموما پس از عفونت دستگاه روده یا مجاری ادرار بوجود می آید. سه علامت شایع مرتبط با این بیماری عبارتند از التهاب ملتحمه، التهاب مجرای پیشاب و آرتریت.
نرمی کشکک
در بیماری نرمی کشکک زانو سطح غضروف کشکک زانو نرم می شود. این بیماری در بین ورزشکارانی مثل دوندگان و دوچرخه سوارها شایع تر است. بیمار، زانو درد خفیفی را دور کشکک خود احساس می کند که با پایین آمدن از شیب یا پله و گاهی اوقات با بالا آمدن از پله یا شیب شدت پیدا می کند. برای تایید تشخیص این بیماری می توان از تصویربرداری با اشعه ایکس یا آرتروسکوپی استفاده کرد.
۹ . آماس کیسه های مفصلی
التهاب هر کدام از کیسه های حاوی مایع (بورس) را آماس کیسه های مفصلی می گویند. کیسه های مفصلی از مفاصل محافظت می کنند. این بیماری عموما ناشی از حرکات مکرر یا فشار برای مثال زانو زدن بوجود می آید. گاهی اوقات یک آسیب دیدگی ناگهانی باعث ابتلا به آماس کیسه های مفصلی می شود.
۱۰ . عفونت ها
برخی از عفونت های ویروسی و باکتریال نیز باعث زانودرد می شوند. عفونت باکتریال مفصل زانو باعث درد، التهاب و قرمزی مفصل به همراه تب می شود. چیکونگونیا یک عفونت ویروسی است که همراه با تب و درد شدید در مفاصلی مثل مفصل زانو است.
۱۱ . آسیب دیدگی ها
آسیب دیدگی ساختارهای زانو
آسیب دیدگی ساختارهای زانو منجر به زانو درد می شود. برخی از این آسیب دیدگی ها از قرار زیر است:
پارگی مینیسک: پارگی مینیسک زانو میانی یا جانبی نتیجه آسیب دیدگی ناشی از پیچ خوردگی زانو می باشد. بیمار از زانو درد هنگام صاف کردن پا، قفل کردن زانو، صدا دادن زانو، خالی کردن زانو و ورم زانو شکایت می کند. برای تشخیص این بیماری از آزمایشات ام آر ای یا آرتروسکوپی استفاده می شود.
پارگی های رباط صلیبی: پارگی رباط زانو منجر به زانو درد، بی ثباتی مفصل زانو و خمیدگی زانو می شود. برای تایید تشخیص این مشکل از ام آر ای یا آرتروسکوپی استفاده می شود.
آسیب دیدگی های رباط طرفی داخلی (MCL): آسیب دیدگی های رباط طرفی داخلی اغلب در طول ورزش های پر برخورد صورت می گیرد. علائم این آسیب دیدگی ها شامل زانو درد، ورم و بی ثباتی زانو می شود. این آسیب دیدگی ها با آزمایش ام آر ای قابل تشخیص است.
آسیب دیدگی های تاندون کشکک زانو: التهاب یا پارگی تاندون کشکک زانو می تواند ناشی از بیماری های مختلفی باشد. این آسیب دیدگی ها منجر به زانو درد شدید، ورم و ناتوانی در حرکت دادن مفصل زانو می شود. با استفاده از معاینه فیزیکی و آزمایش ام آر ای می توان این آسیب دیدگی ها را تشخیص داد.
از دیگر دلایل زانو درد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سندروم ایلیوتیبیال باند: اختلال باسن ناشی از آسیب دیدگی بافت ضخیمی که از باسن تا قسمت خارجی زانو امتداد دارد.
بیماری ازگود اشلاتر
کشیدگی یا در رفتگی: آسیب دیدگی های جزئی رباط ها که ناشی از پیچ خوردگی ناگهانی یا غیرطبیعی است.
تشخیص
۵
پزشک پس از معاینه بالینی مفصل و سوال از بیمار در رابطه با علائم زانو درد و آسیب دیدگی های وی، با استفاده از آزمایشات خون و تصویربرداری با اشعه ایکس علت زانو درد را تشخیص می دهد.
درمان
روش درمان زانو درد به علت بوجود آوردنده آن بستگی دارد. درمان ممکن است شامل استراحت، بالا بردن زانو، کمپرس یخ و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی برای تسکین درد باشد. روش های درمانی دیگر برای درمان زانو درد شامل آنتی بیوتیک، عصا، بستن زانو و… می شود. در ادامه به شرح انواع راه ها و روش های درمان زانو درد می پردازیم.
ازن تراپی (ازن درمانی)
ازن تراپی استفاده از گاز ازون برای درمان بیماری های مشخص است. این روش درمانی بیشتر در اروپا مورد استفاده قرار می گیرد. ازن تراپی برای درمان بیماری آرتروز زانو، بیماری التهابی ناشی از کار زیاد، التهاب تاندون کشکک زانو، بورسیت پنجه غازی زانو، در طول ارتریت التهابی، آماس کیسه های مفصلی، زانو درد ناشی از تخریب غضروف مفصل به دلیل آسیب غضروفی و زانو درد پس از جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.
لیزردرمانی
لیزردرمانی یکی از روش های درمان زانو درد است که تسکین درد یا کاهش درد را ارائه می کند، مخصوصا برای بیمارانی که به دنبال درمانی بدون جراحی یا بدون دارو هستند. این روش درمانی را می توان به صورت مجزا یا با روش های درمانی دیگر مورد استفاده قرار داد.
فیزیوتراپی، ورزش و حرکات اصلاحی
به خاطر داشته باشید که درصورتی که زانو درد بیش از ۲ تا ۳ هفته استمرار داشته باشد یا ناشی از یک آسیب دیدگی شدید باشد، بهتر است به پزشک یا فیزیوتراپ مراجعه کنید.
در صورتی که از نوعی زانودرد مزمن رنج می برید، پزشک، فیزیوتراپی را تجویز می کند که به کاهش درد، بازیابی فعالیت، بازیابی استحکام و آسان تر کردن تحرک کمک می کند. اغلب این مزایا با مجموعه از تمرینات و حرکات ورزشی کنترل شده همراه با چند روش فیزیوتراپی دیگر برای کاهش درد، بدست می آید.
در ادامه چند حرکت ورزشی ارائه می شود که برای استحکام و کشش ناحیه زانو می توانید انجام دهید:
تمرین ۱:
تمرین ۱ زانودرد
عضلات همسترینگ در راستای پشت ران قرار دارند. روی شکم خود صاف دراز بکشید. به آرامی پاشنه پای خود را تا جای امکان به باسن خود نزدیک کنید و در این وضعیت باقی بمانید. این کار را در سه نوبت ۱۵ مرتبه ای انجام دهید. همچنین می توانید این حرکت ورزشی را در حالت ایستاده و با استفاده از یک صندلی برای حفظ تعادل انجام دهید (مانند تصویر بالا). در صورتی که این حرکت ورزشی برای شما آسان شد، می توانید از وزنه استفاده کنید، در ابتدا وزنه ها باید سبک باشد، بعد از مدتی که این حرکت با وزنه ساده شد، می توانید وزنه های قوزک پا را اضافه کنید و به آهستگی وزنه را از ۱٫۵ کیلوگرم به نزدیک ۳ کیلوگرم برسانید.
تمرین ۲
تمرین ۲ زانودرد
بر روی شکم دراز بکشید و پاهای خود را صاف نگه دارید. عضلات باسن و همسترینگ یک پای خود را سفت کنید و به سمت سقف بالا ببرید(تا جایی که زانو درد بروز نیابد). به مدت ۳ تا ۵ ثانیه صبر کنید، عضلات خود را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید. این حرکت را بین ۱۰ تا ۱۵ مرتبه تکرار کنید و سپس آن را با پای دیگر انجام دهید. شما برای افزایش قدرت این تمرین می توانید وزنه های قوزک پا را اضافه کنید. شما نباید در حین انجام این حرکت احساس کمر درد کنید. در صورتی که احساس کمر درد کردید، ارتفاع بالا بردن پا را کم کنید. در صورتی که هنوز احساس درد می کنید، حرکت را متوقف کرده و با فیزیوتراپیست یا پزشک خود مشورت کنید.
تمرین۳
تمرین ۳زانودرد
پشت یک صندلی محکم یا ابزارهای محافظتی محکم دیگر مثل پشت مبل و… بایستید و کتابی را زیر پاهای خود بگذارید، همچنین می توانید این حرکت را روی پله ها انجام دهید و دست خود را به نرده ها بگیرید و پاشنه شما از لبه پله آویزان باشد. به آرامی پاشنه های پای خود را تا جایی که امکان دارد بالا ببرید، سپس آنها را بجای نخست برگردانید. این حرکت را در سه نوبت ۱۰ تا ۱۵ مرتبه ای انجام دهید. در صورتی که این حرکت ورزشی برای شما ساده شد، یکی از پاها را کمی از کف بالاتر بیاورید و کل وزن خود را روی پای دیگر قرار دهید.
درمان دستی (کایروپراکتیک)
درد زانو را می توان با روش کایروپراکتیک، درمان کرد. متخصص کایروپراکتیک ساختارهای جابجا شده زانو و ساختارهای مرتبط دیگری مثل باسن یا کمر که در نتیجه بد عملکردی زانو تحت تاثیر قرار گرفته اند را تنظیم می کند. حرکات اصلاحی کایروپراکتیک هنگام ترکیب با حرکات اصلاحی مکمل، بیشترین کارایی را دارند.
تزریق PRP
اغلب بیماران از پزشک درمورد کارایی روش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (prp) برای تسکین و درمان زانو درد سوال می کنند. بر طبق مطالعات انجام شده، تزریقات prp برای درمان بیماران مبتلا به آرتروز زانو بسیار موثر بوده است. این روش درمانی باعث تسکین درد و بهبود عملکرد زانو می شود و در بیش از ۷۳ درصد از بیمارن باعث به تاخیر افتادن پیشرفت آرتروز که یک بیماری پیشرونده است، می شود.
تزریق استروئید
تزریق استروئید به مفصل زانوی دردناک، به تسکین درد و کاهش التهاب زانو ناشی از آسیب دیدگی یا آرتریت کمک می کند. تزریق استروئید به نیازهای فردی شما بستگی دارد. پزشک در صورتی تزریق استروئید را توصیه می کند که یک یا چند مفصل تحت تاثیر آرتریت یا التهاب قرار گرفته اند. تزریق استروئید به مفصل به کاهش زانو درد و ورم در مفصل کمک می کند و باعث می شود که مفصل عملکرد بهتری داشته باشد.
زانوبند طبی
زانوبندهای مختلف و متعددی قابل دسترس هستند که با سطوح محافظت مختلف عرضه می شوند. بهترین کار این است که ابتدا بدانید چه میزان محافظتی را از یک زانو بند انتظار دارید و سپس نوع زانو بند طبی مناسب با آن را تهیه کنید. زانوبندها را می توان از نظر میزان محافظت در سه دسته قرار دارد، که عبارتند از:
ساده: برای آسیب دیدگی ها، بی ثباتی و زانو درد خفیف. ارزان قیمت، پوشیدن آسان و محافظت کم برای زانو
پیشرفته: برای آسیب دیدگی ها، بی ثباتی و زانو درد خفیف تا متوسط. دارای باند و محافظت متوسطی را ارائه می کند. اغلب آنها قابل تنظیم هستند و بهتر می توان آنها را با پا منطبق کرد.
پیشرفته با قابلیت تنظیم: برای آسیب دیدگی ها، بی ثباتی و درد متوسط تا شدید. ثبات حداکثری را برای جلوگیری از خالی کردن زانو ارائه می کند. بعضی از این زانو بندهای را می توان در صورت نیاز برای محدود کردن دامنه حرکتی قفل کرد.
کفش و کفی طبی
۱۰
کفش یا کفی مناسب به کاهش فشاری که بر زانوها وارد می شود و درد ناشی از آن کمک می کند. کفش های ورزشی استاندارد یا کفش طبی برای افراد مبتلا به زانودرد، شدیدا توصیه می شود. سرمایه گزاری برای خرید چند جفت کفش راحت برای هر کسی مهم است، اما برای افراد مبتلا به زانو درد از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
ماساژ درمانی
ماساژ زانو باعث ورود خون و اکسیژن به مفصل می شود که منجر تسریع فرآیند بهبودی زانو درد می شود. ماساژ درمانی زانو همچنین به شل شدن عضلات زانو و رفع فشار از عصب هایی که باعث ایجاد درد می شود، کمک می کند. تحقیقات نشان می دهند که ماساژ به کنترل درد ناشی از آرتریت کمک می کند.
طب سوزنی
مطالعات نشان می دهد که طب سوزنی در تسکین انواع مشخصی از درد زانو، مخصوصا بیماری های آرتریت زانو و مشکلات مفصل زانو موثر است. افرادی که طب سوزنی روی آنها صورت می گیرد درد کمتر و فعالیت جسمانی بهتری نسبت به گروهی که اصلا درمان زانو درد با طب سوزنی را استفاده نکرده اند، دارند.
دارو
انواع داروهای مسکن موجود می توانند التهاب و درد زانو را بطور موقت تسکین دهند. بهترین روش استفاده از داروهای زانو درد این است که این داروها همراه با یک برنامه توانبخشی برای بیمار استفاده شود.
جراحی
جراحی تعویض زانو، آرتروسکوپی و روش های جراحی دیگر برای مشکلات زانو می تواند مفید باشد. البته فقط تعداد کمی از بیماران که با روش های درمان بدون جراحی زانو درد بهبود نیافته اند، نیاز به جراحی پیدا می کنند. حال آنکه اکثر مبتلایان به مشکلات زانو با روش های درمان بدون جراحی موفق به کنترل درد و ناراحتی خود می شوند.
درد زانو بیماری نسبتا شایعی می باشد، که نه فقط در افراد مسن بلکه در جوانان نیز دیده می شود، این درد می تواند در جلوی زانو، پشت زانو، زیر زانو و کاسه زانو باشد. درمان زانو درد بستگی به علت آن دارد. اکثر مبتلایان به زانو درد خفیف و شدید با درمان هایی مانند ورزش و حرکات اصلاحی، ازن تراپی، تزریق PRP و… بهبود می یابند و می توانند فعالیت های روزمره را به راحتی انجام دهند.
