در فصل تابستان بیماری هایی از جمله گرمازدگی، آفتاب سوختگی، جوشها، مسمومیت های غذایی و بیماریهای قابل انتقال از حشرات شیوع بسیاری دارد که عوامل محیطی و میکروارگانیسم های مختلف از جمله ویروسها، قارچها و انگلها در بروز این بیماری ها دخیل اند.
شایعترین دلایل مراجعه افراد در این فصل به مراکز درمانی مشکلات گوارشی از جمله، اسهال و مسمومیت های غذایی می باشد. عامل بروز این مشکلات ورود میکروارگانیسمها از طریق غذا به دستگاه گوارش است که منجر به عفونت های دستگاه گوارشی میشود و معمولا به صورت اسهال، درد شکم، تهوع، ضعف و بیحالی خود را نشان میدهد.از عفونت های دستگاه گوارش میتوان به عفونت سالمونلا، وبا و ویروس نورواک اشاره کرد.
بیماریهای شایع تابستان: ۱. تب Fever
تب به مفهوم بالا رفتن درجه حرارت بدن است که به علل گوناگونی می تواند ایجاد شود که شایعترین آنها بیماریهای عفونی می باشد. تقریبا تمام انواع عفونت ها می توانند تولید تب نمایند و شایعترین عواملی که باعث ایجاد تب نزد بچه ها می شوند عبارتند از سرماخوردگی و به طور کلی عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی، ورم لوزه ها، عفونتهای گوشی، ریوی، گوارشی و عفونتهای ویروسی مثل سرخک، اوریون و آبله مرغان.عاملی که در تابستان تشخیص تب را با مشکل مواجهه می سازد گرمی هوا می باشد که ممکن است موجب بالا رفتن دمای بدن شود و افتراق آن از تب اهمیت دارد بطوریکه معمولا در این موارد نیاز به درمان های رایج تب نیست و فقط کم کردن لباس، استفاده از فضای خنک، نوشیدنیهای سرد، وان آب ولرم و در موارد گرمازدگی شدید تزریق سرم ۴ درجه سانتیگراد می تواند درجه حرارت بدن را کاهش دهد .
۲. تهوع و استفراغ Nausea and Vomiting
عوامل ایجاد کننده تهوع و استفراغ می تواند بسیاری از اختلالات پاتولوژیک و بیماریها، مصرف داروها و نیز مسمومیت های غذایی باشد و هر جا که امکان داشته باشد باید علت زمینه ای تهوع و استفراغ رفع گردد. گذشته از این در صورتی که درمان علامتی تهوع و استفراغ تشخیص چنین اختلالی را به تاخیر بیندازد، نامطلوب خواهد بود. در بسیاری از موارد تهوع و استفراغ خود به خود محدود شده و به غیر از روشهایی که ناراحتی بیمار را کاهش می دهند ( از قبیل مصرف مکرر مقادیر کم نوشابه ، ژلاتین مایع، چای رقیق، شربت کولا و …. ) به هیچ درمانی نیاز ندارد. درمان ضد استفراغ علاوه بر تخفیف ناراحتی قابل ملاحظه همراه با تهوع و استفراغ منافعی نیز دارد که از آن جمله می توان پیشگیری از تعدادی از عواقب استفراغ مفرط و شدید را نام برد . از دست دادن آب بدن و عدم تعادل الکترولیتی ( از دست دادن یونهای سدیم، پتاسیم، هیدروژن و کلر) شایعترین پیامد های استفراغ هستند که منجر به آلکالوز متابولیک همراه با کمی پتاسیم و کلر خون می گردند. شیرخواران و اطفال خصوصا از نظر پیدایش عوارض بیشتر در معرض خطر هستند. آسپیراسیون ریوی پیامد جدی دیگر استفراغ است که بخصوص در بیمارانی که مشکلات عصبی دارند یا در موارد مصرف بیش از حد داروها بسیار مهم و مساله ساز می باشد . در هر حال استفراغ های تابستانی بیشتر ناشی از استفاده از مواد غذایی فاسد، غذاهای مانده، بستنی و … می باشد که با کمی دقت در انتخاب مواد غذایی می توان از آن پیشگیری کرد. و یا در صورت وقوع با مراجعه به مراکز پزشکی و درمانی در اسرع وقت نسبت به درمان آن اقدام نمود .
۳. بیماری مسافرت Travel Sickness
به مجموعه علائمی که در اثر حرکتهای ناگهانی و یا حرکتهای منظم در مواردی مانند استفاده از وسایل نقلیه مانند کالسکه، ماشین، ترن، هواپیما یا قایق ایجاد می شود، اطلاق می گردد. گرچه تمام این بیماریها مشابه هم هستند اما دریا گرفتگی به علت حرکت دائم بالا و پایین رفتن قایق نسبت به بقیه کمی فرق دارد. این عمل به مکانیسم تعادل بدن به ویژه در مایعی که در گوش میانی است تاثیر می کند. این مایع بطور مداوم و به اندازه کافی در فشار است و هنگامی که جابجا می شود تهوع و استفراغ تقریبا نزد همه به وجود می آورد . اما در ماشین گرفتگی جمع شدن الکتریسته ساکن در بدنه ماشین را علت می دانند هرچند که هیچ دلیل قانع کننده ای وجود ندارد که ثابت کند الکتریسته ساکن باعث ماشین گرفتگی می شود. اما استفاده از داروهای آنتی هیستامین نظیر دیمن هیدرینات و دیفن هیدرامین کمک کننده هستند. مصرف هیوسین هم می تواند موثر باشد ولی به علت ایجاد خواب آلودگی توصیه نمی شود .
۴. سرماخوردگی Common Cold
هرچند سرماخوردگی بیشتر در فصول سرد اتفاق می افتد اما در تابستان نیز شایع است چرا که استفاده از کولرهای آبی یا گازی و تغییرات دمای هوا بین ساعات نصف شب یا صبح از علل ایجاد سرماخوردگی در تابستان هستند ولی آنچه که مهم است این که هر چند علائم آنفولانزا شبیه به علائم سرماخوردگی هستند ولی آنفلوانزا معمولا بیماری شدیدتری است و در تابستان کمتر اتفاق می افتد. عقیده بر این است که سرماخوردگی شایع ترین بیماری در میان انسانها ست و تخمین زده می شود که حدود ۴۰% افراد در هر سال به آن مبتلا می شوند . دوره نهفتگی سرماخوردگی ناشی از رینو ویروس ها از ۱ تا ۵ روز متغیر بوده و متوسط آن ۲ روز است. در حال حاضر هیچ نوع درمان دارویی اختصاصی برای سرماخوردگی وجود ندارد. درمان علامتی و کوتاه مدت است. اگر سرفه بیماری تحریک کننده و بدون خلط باشد، مصرف یک داروی متوقف کننده سرفه ممکن است در کاهش ناراحتی بیمار مفید باشد. دکسترومتورفان و کدئین داروهای مناسبی هستند. اگر احتقان بینی بطور چشمگیری مانع تنفس راحت شود یک داروی ضد احتقان تجویز می گردد مثل پزودوافدرین. به علت انواع سروتیپ های رینو ویروس به نظر می رسد تهیه واکسن سرماخوردگی غیر عملی باشد. هر چند واکسنهایی در حال بررسی در این زمینه می باشند.
۵. تب یونجه یا رینیت آلرژیک فصلی
رینیت آلرژیک می تواند فصلی یا دایمی باشد ولی در هر حال در بهار و تابستان بیشتر دیده می شود. این بیماری هر نوع واکنش آلرژیک مخاط بینی را شامل می شود و می تواند منجر به عوارضی از قبیل سینوزیت، عفونتهای مکرر گوش یا پولیپ های بینی گردد. آنتی ژنهای شایع معمولا مواد منتقله به وسیله هوا مثل گرده گیاهان هستند. علائم مشخصه شامل احتقان بینی، ترشح آبکی، عطسه و خارش بینی یا حلق هستند. سرفه خشک، خشونت صدا و پاک نمودن مکرر گلو پیامدهای تخلیه موکوس بینی به داخل حلق هستند. علائم شامل سردرد، درد روی سینوس های صورت و خونریزی از بینی است. درمان دارویی عمدتا شامل تجویز داروهای ضداحتقان و آنتی هیستامین ها و کرومولین استنشاقی هستند. در حالی که کورتیکواستروئیدهای ضدالتهاب موضعی بکلومتازون و فلوتیکازون نیز ممکن است در درمان موارد شدید یا مقاوم مصرف شوند اما با توجه به عوارضی که این داروها ممکن است داشته باشند می بایست زیر نظر پزشک و براساس طول درمان مشخص شده توسط ایشان مصرف شوند .
۶. نیش زنبور Bee Stings
اگر چه برای بچه ها ممکن است بی نهایت استرس زا باشد ولی معمولا چندان هم پر درد نیست. ولی در موارد نادری باعث ایجاد شوک آنافیلاکتیک می گردد که خطرناک است و باید در چنین حالتی شخص گزیده شده را فورا به بیمارستان منتقل نمود. گاهی اوقات نیش در محل گزیدگی باقی می ماند که باید با شکافتن محل آنرا خارج کرد. کمپرس آب سرد و شستشو با جوش شیرین برای کاهش درد و تورم توصیه می شود .
۷. اسهال Diarrhea
به مفهوم شل و به کار کردن شکم می باشد. در نوزادان اگر مقدار قند شیر بیش از حد معمول باشد این بیمار ی ایجاد می شود. کم کردن مقدار قند شیر کمک زیادی به درمان بیمار ی می کند. خطرناک ترین نوع این بیماری عفونت توام معدی- روده ای است که ممکن است ویروسی یا باکتریایی باشد. در هر صورت خطر اصلی بیمار ی دفع شدید آب و الکترولیت است. بخصوص در بچه ها چون ذخیره آب کم است اسهال مداوم می تواند با دفع شدید آب حتی منجر به مرگ شود. که لزوم رساندن مایعات از طریق قطرات داخل سیاهرگی را دو چندان می کند. ولی گذشته از اینها مهمترین نوع اسهال وبا نامیده می شود که بایستی اطلاعات لازم در مورد آن در دسترس عموم قرار گیرد . ۸. بیمار ی وبا وبای آندمیک عفونت باکتریایی روده کوچک است که باعث ایجاد اسهال آبکی و حاد می شود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به از دست دادن آب زیاد از بدن و نهایتا مرگ شود. اگرچه پیشرفت هایی در جایگزین کردن آب بدن، بیماری وبا را در مناطق دارای مراقبت های بهداشتی کافی به صورت یک بیمار ی قابل درمان درآورده است اما این بیماری هنوز به صورت یک بیمار ی کشنده در میان جوامع بسیار فقیر دنیا وجود دارد. این بیمار ی از طریق خوردن آب و غذای آلوده به باکتری ویبریوکلره آ به وجود می آید .
راههای پیشگیری از وبا :
– چون بیمار ی بیشتر از طریق آب آلوده شیوع می یابد سعی کنیم برای نوشیدن آب، شستشوی ظروف، خوردن سبزیجات از آب لوله کشی کلر دار استفاده کنیم. در غیر این صورت آب را بجوشانیم و پس از سرد شدن مصرف کنیم و یا آب را کلر زنی کنیم .
– روش کلرزنی: ابتدا محلول غذا کلربا استفاده از ۴۰ گرم آهک کلردار یا ۱۵ گرم پودر هیپوکلریت کلسیم ۷۰% در یک لیتر آب تهیه می شود و بعد بدیهی است از محلول غلیظ بصورت مستقیم برای نوشیدن نباید استفاده کرد. ۳ قطره از محلول غلیظ برای کلرینه کردن یک لیتر آب استفاده می شود .
– سبزیجات و میوه ها را قبل از مصرف با محلول پرکلرین گندزدایی و پس از شستن با آب سالم مصرف کنیم .
– از خوردن ماهی خام یا کاملا نپخته که از آب آلوده گرفته شده است اجتناب کنیم .
– به دیگران توصیه کنیم از شنا کردن در استخرهای عمومی و از خوردن آبمیوه و ساندویچ یا هر غذایی که احتمال داده می شود آلوده باشد خودداری کنیم .
– بعد از هر اجابت مزاج و قبل از تهیه یا خوردن غذا، دستهایتان را با آب و صابون بخوبی بشوئید .
– از مصرف یخ، سبزی و سالادی که به سلامت آن اطمینان ندارید خوداری کنید. یخ آلوده می تواند موجب انتقال بیماری شود .
– واکسن تزریقی وبا ( ویبریو کشته شده با تزریق عضلانی ) اثر بخشی خوبی ندارد، دارای عوارض (درد در محل تزریق، ضعف و تب) است و مصرف آن رایج نیست .
– واکسن خوراکی وبا با عوارض کمتر، اثر بخشی بیشتر و طول اثر بیشتر دارد ولی رایج نیست. مگر در افرادی که به مناطق آندمیک وبا مسافرت می کنند. فرد ناقل وبا را نیز باید درمان نمود .