سندروم تونل کارپال عارضه‌ای است که به بی‌حس شدن، مورمور شدن و دیگر علائمی در دست و بازو می‌شود. سندروم تونل کارپال بر اثر فشردگی اعصاب در ناحیه تونل کارپال رخ می‌دهد، تونل کارپال گذرگاهی باریک است که در سمت کف دست مچ قرار دارد.
آناتومی کج دست، برخی بیماری‌ها و حرکات مکرر دست می‌توانند موجب سندروم تونل کارپال شوند.
درمان مناسب معمولاً مورمور شدن و بی‌حسی را رفع می‌کند و عملکرد مچ و دست را بهبود می‌دهد.
علائم سندروم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال همیشه به‌تدریج شروع می‌شود. علائم اولیه اغلب شامل بی‌حسی و مورمور شدن در انگشت شست، اشاره و انگشتان میانی شروع می‌شود و گهگاه است.
سندروم تونل کارپال همچنین ممکن است موجب ناراحتی در مچ و کف دست شود. علائم رایج سندروم تونل کارپال شامل موارد زیر هستند:
بی‌حسی یا مورمور شدن. شما ممکن است دچار بی‌حسی یا مورمور شدن در انگشتان و یا دست شوید که معمولاً از انگشتان دست به‌جز انگشت کوچک شروع می‌شود. گاهی اوقات احساس شوک الکتریکی در این انگشتان ایجاد می‌شود.
این احساس ممکن است از مچ دست به سمت بازو انتقال پیدا کند. این علائم اغلب در مواقعی مانند گرفتن فرمان، تلفن یا روزنامه ایجاد می‌شود. این حس همچنین می‌تواند موجب از خواب پریدن فرد شود.
بسیاری از افراد در تلاش برای تسکین علائم، دستان خود را “تکان می‌دهند”. احساس بی‌حسی ممکن است با گذشت زمان همیشگی شود.
ضعف. همچنین ممکن است احساس ضعف در دست داشته باشید و استعداد انداختن چیزها داشته باشید. این ممکن است به دلیل بی‌حسی در دست یا ضعف عضلات انگشت شست باشد که توسط عصب مدیان کنترل می‌شوند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر علائم و نشانه‌های بیماری به‌صورت مداوم بودند احتمال سندروم تونل کارپال وجود دارد که در فعالیت‌های عادی و خواب مشکل ایجاد می‌کند، در این صورت باید به پزشک مراجعه کرد. در صورت عدم مراجعه به پزشک ممکن است آسیبی دائمی به عصب و عضلات بدن وارد شود.
علل سندروم کارپال
سندروم کارپال بر اثر ایجاد فشار بر عصب مدیان رخ می‌دهد.عصب مدیان از ساعد شروع می‌شود و از طریق گذرگاهی در مچ دست (تونل کارپال) به دست می‌رسد. این عصب موجب احساس در سمت کف انگشتان، به‌جز انگشت کوچک می‌شود.
همچنین سیگنال‌های عصبی برای حرکت دادن عضلات به دور پایه انگشت شست (عملکرد حرکتی) را فراهم می‌کند.
هر چیزی که عصب مدیان را در فضای تونل کارپال فشرده یا تحریک کند، ممکن است منجر به سندرم تونل کارپال شود.
شکستگی مچ دست می‌تواند تونل کارپال را تنگ کند و عصب را تحریک کند، همان‌طور که در تورم و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید نیز این امکان وجود دارد.
در بسیاری از موارد علت تنهایی وجود ندارد. ممکن است که ترکیبی از عوامل ریسک در ایجاد بیماری نقش داشته باشد.
علائم ریسک سندروم تونل کارپال
تعدادی از عوامل با سندروم تونل کارپال در ارتباط هستند. اگرچه ممکن است به‌طور مستقیم باعث سندرم تونل کارپال نشوند اما این امکان وجود دارد که احتمال ابتلا به آسیب عصب مدیان را افزایش دهند. این عوامل عبارت‌اند از:
عوامل آناتومیک. شکستگی مچ دست یا دررفتگی و یا آرتروز که استخوان‌های کوچک در مچ را تغییر شکل می‌دهد می‌تواند فضای تونل کارپال را تغییر دهد و بر عصب مدیان فشار وارد کند.
افراد دارای تونل‌های کارپال کوچک‌تر ممکن است احتمال بیشتری در ابتلا به سندروم تونل کارپال داشته باشند.
جنسیت. سندروم تونل کارپال عموماً در زنان رایج‌تر است. به این علت که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبتاً در زنان کوچک‌تر از مردان است.
زنانی که به این بیماری مبتلا هستند احتمالاً از دیگر زنان دارای تونل کارپال کوچک‌تری هستند.
عارضه‌های آسیب رسان به اعصاب. برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت ریسک ابتلا به آسیب عصبی را افزایش می‌دهند که شامل آسیب به عصب مدیان نیز می‌شود.
بیماری‌های التهابی. بیماری‌هایی که دارای ویژگی التهاب هستند مانند آرتریت روماتوئید، می‌توانند بر پوشش تاندون‌ها در مچ دست اثر بگذارند و بر عصب مدیان فشار ایجاد کنند.
چاقی. چاقی یک عامل ریسک مهم در سندروم تونل کارپال است.
تغییرات در تعادل مایعات بدن. حفظ مایعات ممکن است فشار داخل تونل کارپال را افزایش دهد و عصب مدیان را تحریک کند. این در دوران بارداری و یائسگی شایع است. سندرم تونل کارپال مرتبط با بارداری به‌طور کلی پس از بارداری برطرف می‌شود.
سایر بیماری‌ها. عارضه‌های خاصی مانند یائسگی، چاقی، اختلالات تیروئید و نارسایی کلیه ممکن است احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهند.
عوامل محیط کار. این امکان وجود دارد که کار با ابزارهای لرزشی یا بر روی خط مونتاژ که نیاز به خم کردن طولانی یا تکراری مچ دست دارد، فشار مضر روی عصب مدیان ایجاد کرده یا آسیب عصبی موجود را بدتر کند.
با این حال، شواهد علمی متناقض است و این عوامل به‌عنوان علل مستقیم سندرم تونل کارپال مشخص نشده‌اند.
مطالعات متعددی وجود ارتباط بین استفاده از کامپیوتر و سندرم تونل کارپال را بررسی کرده‌اند. با این وجود، شواهد کافی و معتبر برای حمایت از ایده استفاده بیش از اندازه از رایانه به‌عنوان یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد، اگرچه ممکن است باعث شکل دیگری از درد دست شود.
پیشگیری از سندروم تونل کارپال
هیچ راهکار اثبات شده‌ای برای جلوگیری از سندرم تونل کارپال وجود ندارد، اما می‌توانید فشار بر روی دست و مچ خود با استفاده از این روش‌ها به حداقل برسانید:
از نیروی کمتری استفاده کنید و به دست خود استراحت دهید. اگر کار شما شامل کار با صندوق پول یا صفحه کلید است، برای مثال، به‌آرامی کلیدها را فشار دهید. برای دست نویسی طولانی مدت، از یک قلم بزرگ با بدنه بزرگ و نرم و جوهر روان استفاده کنید.
استراحت مکرر. به‌صورت دوره‌ای دست‌ها و مچ را به‌آرامی کشیده و خم کنید. در صورت امکان از وظایف جایگزین استفاده کنید. این امر به‌ویژه در صورت استفاده از تجهیزاتی که ارتعاش ایجاد می‌کنند و یا نیاز به نیروی زیاد دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مراقب فرم خود باشید. از خم کردن کامل مچ خود به بالا یا پایین خودداری کنید. صفحه کلید خود را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین‌تر نگه دارید.
حالت خود را بهبود بخشید. حالت نادرست شانه‌ها را به جلو می‌چرخاند، عضلات گردن و شانه را کوتاه می‌کند و اعصاب را در گردن فشرده می‌کند. این می‌تواند روی مچ، انگشتان و دست شما تأثیر بگذارد.
موس کامپیوتر خود را تغییر دهید. اطمینان حاصل کنید که ماوس رایانه شما راحت بوده و مچ دست شما را خسته نمی‌کند.
دستان خود را گرم نگه دارید. اگر در یک محیط سرد کار می‌کنید، بیشتر در معرض درد و سفتی دست خواهید بود. اگر نمی‌توانید درجه حرارت در محل کار را کنترل کنید، با استفاده از دستکش‌های بدون انگشت دستتان را گرم کنید.
