سویه جدید XE ،مسری ترین سویه کرونا :پس از شیوع سویه ترکیبی امیکرون و دلتا اکنون سازمان بهداشت جهانی از دومین جهش ترکیبی این ویروس خبر داده است. مطالعات مقدماتی نشان میدهند که نوع XE ممکن است ۱۰% قابلیت انتقال بیشتری نسبت به نوع فرعی omicron BA.2 داشته باشد.
نوع XE ویروس کرونا چیست؟
امیکرون XE سویهی جدیدی از ویروس کروناست که ترکیبی از ماده ژنتیکی دو یا چند ویروس مختلف است که دارای اجزای سویه اصلی omicron، BA.1 و BA.2 است.جهش در ویروسها امری طبیعی است و ویروس عامل کووید-۱۹ هم تا کنون دهها جهش را تجربه کرده است. این جهشها تنها زمانی مورد توجه قرار گرفته و از سوی سازمان بهداشت جهانی به عنوان خطرناک طبقه بندی میشوند که از نظر شیوع، یا قدرت بیماریزایی خطرناکتر از واریانتهای قبلی باشند.اگر قرار باشد این نوع جدید در چندین منطقه شناسایی شود و در جامعه گسترش یابد، نگران کننده و عواقب جدی خواهد بود.
سویهی جدید XE اولین بار در ژانویه در بریتانیا و تا کنون بیش از ۶۰۰ مورد کشف و در کشورهای مختلف یافت شده است.ویروس کرونا امیکرون یکی از این جهشهای خطرناک است که پاییز سال قبل در آفریقا شناسایی شد و به واسطه قدرت شیوع بالا به سرعت به سویهی غالب در دنیا تبدیل شد. واریانت نخست این ویروس BA.1 نام داشت و پس از آن زیرسویههای دیگری مثل BA.2 پیدا شدند که از نظر شیوع قدرت بالاتری داشت. در حال حاضرظهور امیکرون XE برخلاف موارد قبلی حاصل جهش نیست بلکه سویهای نوترکیب است.همانطور که می دانیم کرونا ویروس ها از آن دسته ویروس هایی هستند که قابلیت جهش و تغییر ژنتیکی دارند. اگر فردی بطور همزمان با چند واریانت مختلف از کرونا آلوده شود به عنوان مثال انواع دلتا، اومیکرون-۱ و اومیکرون-۲ وارد بدن این فرد شوند، این امکان وجود دارد که در بدن این بیمار، قطعات ژنتیکی این چند کرونا با هم جابجا شده و کروناویروس جدیدی خلق شود که از هر کدام ژنی را به ارث برده باشد.
از سویه جدید XE چه میدانیم؟
درباره خصوصیات سویه جدید XE اطلاعات زیادی وجود ندارد. با این حال گزارشات اولیه نشان میدهد که ۱۰ درصد سرعت انتشار XE از BA2 بیشتر است. بنابراین تاکنون آنچه که درباره XE میدانیم، این است که احتمالا سرعت انتشار بالاتری دارد، اما اینکه وضعیت بیماریزایی آن چگونه است یا چقدر گریز از ایمنی دارد، فعلا نمی توانیم دربارهاش اظهارنظر کنیم و باید صبر کنیم تا اطلاعات بیشتری از آن ارائه شود.در اینجا مشخص میشود که ویروسهای نوترکیب زمانی پدید میآیند که یک فرد به طور همزمان با دو نوع دیگر آلوده میشود که اجازه میدهد مواد ژنتیکی آنها با هم مخلوط شوند.با در نظر گرفتن سطح بالای انتقال ویروس کرونا در سراسر جهان، احتمال دارد که انواع بیشتری از جمله نوترکیبها به ظهور خود ادامه دهند.
آیا تهدیدی از جانب XE وجود دارد؟
در حال حاضر سازمان بهداشت جهانی امیکرون XE را به عنوان سویهی نگران کننده جدید دستهبندی نکرده چرا که شواهدی از بیماریزایی بیشتر آن نسبت به سویههای دیگر امیکرون وجود ندارد
چگونه میتوان با امیکرون XE مقابله کرد؟
راهکار اصلی برای جلوگیری از شیوع امیکرون XE و مهمتر از آن پیشگیری از بروز جهشها و سویههای نوترکیب جدید، قطع زنجیره اتصال است که از طریق استفاده از ماسکهای باکیفیت، رعایت فاصلهی اجتماعی و تزریق دوزهای بوستر صورت میگیرد.
جهش و ترکیب ویروس ها چگونه صورت می گیرد؟
در زمینه جهش ویروس ها می توان به این بحث اشاره کرد که ژنوم ویروس ها میتوانند ترکیب بشوند. این مثال در ویروس آنفولانزا و HIV و خانواده ویروس کرونا نیز دیده میشود که طبیعی است ژنوم این ویروس ها باهم ترکیب شوند و ویروس منحصر به فردی را به وجود آورند که شبیه به خانواده آن ویروس نیز هست.
قابلیت انتقال گونه XE چقدر است؟
بر اساس تجزیه و تحلیل اولیه از توالی های موجود، آنچه ما درباره قابلیت انتقال این نوترکیب BA.1 و BA.2 می دانیم این است که بر خلاف گزارش های منتشر شده مبنی بر رشد ۱۰ برابری سرایت این گونه، امکان سرایت این نوترکیب به میزان جزئی نسبت به BA.2 رشد ۱۰ درصدی را داشته است.
سویه های مختلف این نو ترکیب در جهان کدام اند؟
در حال حاضر، سه سویه نوترکیب ویروس کرونا در سراسر جهان در حال گسترش هستند. این سویهها عبارتند از:
XD: این سویه که از خانواده امیکرون است، در کشورهای فرانسه، دانمارک و بلژیک شناسایی شدند.
XE: همانطور که گفته شد ترکیبی از دو زیرسویه امیکرون به نامهای BA.1 و BA.2 میباشد که در انگلیس شناسایی شد.
XF: این سویه نیز از خانواده دلتا و امیکرون است که از اواسط فوریه ۲۰۲۲ تاکنون دیگر موارد ابتلا به آن شناسایی نشد.
اگرچه این ویروس خیلی خطرناک نیست، اما بسیار سریع منتشر می شود.
کلام آخر:
جنبه تاریک این است که گونههای جدید احتمالاً میتوانند از رژیمهای موجود از جمله واکسنها و درمانهای مبارزه با کووید-۱۹ فرار کنند، زیرا Omicron از محافظت با عفونت و واکسیناسیون قبلی فرار میکند.
باید به خاطر داشت، XE اولین نوع ویروس کرونا نیست و به احتمال زیاد آخرین نوع ویروس کرونا هم نخواهد بود تا زمانی که همهگیری به پایان برسد، اما اقدامات پیشگیرانه بهترین ابزار در همه زمانها است.
با توجه به سطح بالای کنونی انتقال در سراسر جهان، این احتمال وجود دارد که انواع دیگر، از جمله نوترکیب ها، به ظهور ادامه دهند. WHO در به روز رسانی اخیر خود اعلام کرد که نوترکیبی در بین کروناویروس ها رایج است و به عنوان یک رویداد جهشی مورد انتظار در نظر گرفته می شود.