دیسک چیست؟
ستون فقرات از تعدادی مهره تشکیل شده استت که شامل هفت مهره گردنی، ۱۲مهره قفس سینه ای ، ۵ مهره کمری و استتخوان خاجی می باشد. بیشترین وزن بدن و فشار آن روی مهره های کمری استت.
دیسک در فاصله بین دو مهره قرار دارد و بصورت یک بالشتک کوچک و ازجنس غضروف می باشد و شامل یک هسته در وسط و یک حلقه فیبری در اطراف آن استت فتق دیسک زمانی اتفق می افتد کت حلقه فیبری اطراف هست پاره می شود و هسته دیسک از محل اصلی خود یعنی بین مهره ها به طرف بیرون حرکت می کند و باعث ایجاد فشار روی ساختمان های مجاور بخصوص اعصاب می شود. بیشترین فتق ها در نحیه مهره ۴و۵ کمری اتفاق می افتد.
علائم :
علائم فتق دیسک عبارتنداز درد در ناحیه پایین کمر که همراه با گرفتگی عضلات است و از کمر به پا کشیده می شود و علائم مربوطه فشار روی عصب سیاتیک مثل مورمور ، خواب رفتگی، احساس سوزش و درد در ناحیه باسن و پاها.
گاهی درد آن چنان شدید می باشد که باعث ناتوانی در حرکت دادن عضو ( پا یا دست ) می شود و گاهی باعث ضعیف شدن عضو مبتلا می شود.
تشخیص :
تشخیص براساس علائم می باشد. علاوه بر این عکس ها ی ام.آر.آی، سی تی اسکن و میلوگرافی به تشخیص کمک می کنند. در میلو گرافی توسط یک سوزن ماده حاجب اطراف نخاع تزریق می شود و چندین عکس رادیولوژی گرفته می شود.
درمان :
هدف از درمان تسکین درد، جلوگیری از پیشرفت بیماری و افزایش توانایی فرد در انجمن فعالیتهای روزانه می باشد.
زمانی علائم زیر وجود داشته باشد، توصیه به عمل جراحی میشود که معمولا شامل لامینکتومی با دیسککتومی است .
• عدم توانایی در انجام فعالیتهای روزانه
• ضعف در پاها و یا دست ها
• اختلال در کنترل دفع ادرار و یا مدفوع
هدف از جراحی کاهش فشار روی عصب و بازگشت توانایی های شما در انجام امور روزمره می باشد.
لامینکتومی چیست؟
در این عمل جراحی، یک تیغ کوچک از استخوان ستون مهره به نام لامینا برداشت می شود. بعد از برداشتن استخوان؛ قسمتی از دیسک که روی اعصاب فشار وارد می کند نیر برداشته می شود، (دیسککتومی) در نتیجه عالئم ناشی از فشار دیسک مثل درد و ضعف پا تخفیف می یابد.
مراقبت های قبل از عمل:
از ۱۰ روز قبل از عمل در صورت استفاده از اسپیرین آن را قطع کنید. شب قبل از عمل یک وعده غذای سبک مثل سوپ یا سالاد بخورید. بعد از نیمه شب نباید هیچ غذایی خورده شود.
مراقبت های بعد از عمل :
• بعد از عمل به پشت روی تخت دراز می کشید و یک بالش زیر سر شما قرار داده می شود. همچنین زیر زانوها یک بالش قرار داده میشود تا از فشار روی زانوها کاسته شود.
• می توانید روی پهلوی خود بچرخید، توجه داشته باشید ک چرخیدن روی پهلوها باعث اسیب به کمر نمی شود.
• برای چرخیدن به پهلوهم ابتدا یک بالش بین زانوهای شما قرار داده می شود سیس تمام بدن شامل سر، شانه ، پاها و لگن باید با هم چرخانیده شود (مثل یک تنه درخت) باید دقت کنید که ناحیه کمر به تنهایی چرخانده نشود.
• وقتیکه روی پهلو خوابیده اید؛ نباید زانوها را زیاد خم کنید.
• در صورت داشتن لوله ادرار، این لوله ظرف ۲۴ ساعت باید توسط پرستار خارج شود.
• روز بعد از عمل می توانید از تخت پایین بیایید. برای پایین آمدن از تخت، باید روی یک طرف خود قرار بگیرید و سیس بنشینید . پرستار به شما کمک می کند تا پاهای خود را آویران کنید.
• چند روز اول بعد از عمل بید از نشستن پرهیز کنید. فقط به هنگام اجابت مزاج می توانید بنشینید.
• اگر درد داشتید از پرستار خود تقاضای مسکن کنید.
• بهبودی بعد از عمل بستگی ب وضعی خود شما دارد و نیازمند زمان می باشد.
• ممکن است بعد از عمل احساس خواب رفتگی و مورمور در اندامی ک از قبل از عمل درد داشت ، وجود داشته باشد.
• یک لوله باریک در محل عمل گذاشت می شود که به یک ظرف کوچک متصل می باشد. این لوله ، خروج ترشحات محل عمل را تسهیل می کند و یک تا ۲روز بعد از عمل برداشت می شود.
• بسته به وضع شما یک تاچند روز بعد از عمل مرخص خواهید شد.
بعد از مرخص شدن توصیه های زیر را بکار گیرید:
• ۱۲-۶هفته طول می کشد تا محل عمل ، بهبودی کامل پیدا کند. بنابراین باید فعالیت خود را به تدریج زیاد کنید. بیمارانی که قبل از عمل دچار بی حسی در اندام ها باشند ممکن است بعد از عمل به زودی بهبود نیابند و گاهی نیاز به ۹-۶ ماه زمان است .
• بخیه ها را خشک و تمیر نگ دارید.
• تا ۳ هفته نباید رانندگی کنید.
• ۲ تا ۳ ماه بعد از عمل نباید فعالیت سنگین داشت باشید.
• ممکن است بعد از عمل به فیزیوتراپی و یا کمربند کمر نیاز داشته باشید. در این رابطه با پزشک خود صحبت کنید.
• از نشستن و ایستادن بیشتر از ۳۰ دقیق به مدت ۸-۶ هفته اجتناب کنید.
• روی تشک سفت بخوابید.
• به هنگام نشستن، کمر خود را صاف نگهدارید.
• وزن خود را در حد مطلوب حفظ کنید.
• از بلند کردن اشیاء سنگین بپرهیزید.
• در صورت امکان از توالت فرنگی استفاده کنید.
• ۱۲-۱۰روز بعد از جراحی باید بخیه در درمانگاه یا مطب نزدیک منزل کشیده شوند.
• تا۷-۵ روز بعد از عمل بخیه ها را خشک نگهدارید و هنگام حمام کردن می بایست آن را بپوشانید اما بعد از این مدت حمام معمولی را میتوانید انجام دهید و از یک حوله تمیز برای خشک کردن آن استفاده کنید.
• فعالیت جنسی را از هر زمان که احساس راحتی می کنید می توانید آغاز کنید اما زودتر از ۲ هفت نباشد.
• در مورد شروع مجدد کار بستگی به نوع کار دارد در صورت سبک بودن کار می توانید بعد از ۶-۳ هفته سر کار خود بروید و در صورت سنگین بودن کر گاهی تا ۳ ماه برای شروع کار زمان لازم است .
• از سبزیجات و میوه جات برای کماش بروز یبوست استفاده کنید و در صورت نیاز ممکن است از مسهل هم استفاده شود. آشامیدن ۸ لیوان آب در روز به جلوگیری از یبوست کمک می کند.
• تمرینات ورزشی مناسب به حفظ سلامتی شما کمک خواهدکرد. در این رابطه با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
• بهترین ورزش برای شما پیاده روی در آب می باشد.
• از دراز کشیدن در وضعی دمر (روی شکم)بپرهیزید.
• از حرکتی که باعث چرخش کمر میشود پرهیز کنید. و کفشهای پاشن بلند استفاده نکنید.
• دقت داشته باشید، اندازه بالشتان مناسب باشد ؛ بالش باید سر را در راستای ستون مهره هم حفظ کند و نباید بسیار کوتاه یا بلند باشد.
• جهت خم شدن؛ زانوها را خم کنید و از دولا شدن بپرهیزید.
عوارض عمل:
در صورت بروز علائم زیر با پزشک خود تماس بگیرید
• خونریزی از محل جراحی
• عفونت و نشت مایع از محل عمل
• درد شدید و بدتر شدن ضعف و خواب رفتگی اندام
• تورم شدید و دردناک پاها با احتمال ایجاد لخته در وریدهای عمق پا
