آشنایی با نحوه گرفتن فشار خون و انتخاب روش صحیح گرفتن فشار خون اهمیت زیادی دارد زیرا فشار خون از شاخص‌های حیاتی برای سلامت قلب و عروق است. با آموزش گرفتن فشار خون می‌توانید وضعیت سلامتی خود را به‌طور مرتب کنترل نمایید. اما فشار خون نرمال چند است؟ و آیا زیاد گرفتن فشار خون ضرر دارد؟
روش‌های گرفتن فشار خون شامل دستگاه فشار خون دیجیتال، گرفتن فشار خون بدون دستگاه و با نبض و حتی گرفتن فشار خون با گوشی سامسونگ و دیگر گوشی ها می‌باشد که جذابیت زیادی برای کاربران پیدا کرده است. اما آیا گرفتن فشار خون بدون دستگاه دقیق است؟
دانستن روش صحیح گرفتن فشار خون و فرمول محاسبه فشار خون در مواقع اضطراری برای نجات جان افراد مفید می‌باشد. در این مقاله راهنمای کامل روش‌های گرفتن فشار خون را ارائه می‌دهیم تا بتوانید در منزل و یا مطب پزشک، فشار خون خود را به‌درستی کنترل کنید. تفاوت فشار خون در خانه و مطب پزشک چیست؟
علائم فشار خون بالا
شناخت علائم فشار خون بالا اهمیت زیادی دارد، زیرا این بیماری در بسیاری از افراد بدون علامت پیش می‌رود و به نوعی قاتل خاموش محسوب می‌شود. توجه به علائم جسمی مانند سردرد، سرگیجه یا تغییر رنگ پوست به همراه ویزیت پزشک در منزل شیراز می‌تواند به شناسایی زودهنگام و پیشگیری از عوارض جدی قلبی و مغزی کمک کند.
- سردرد شدید و ناگهانی، مخصوصا در پشت سر یا پیشانی
- تاری دید یا اختلال موقت بینایی
- سرگیجه یا سبکی سر همراه با ضربان نامنظم یا ضعف دست و پا
- تپش قلب یا ضربان نامنظم
- درد یا فشار در قفسه سینه
- تهوع یا استفراغ بدون دلیل مشخص
- پوست قرمز و گرم همراه با سردرد
روش‌های گرفتن فشار خون
برای کنترل دقیق سلامت قلب و عروق، آشنایی با روش‌های گرفتن فشار خون اهمیت زیادی دارد. ابزارهای مختلف مانند دستگاه فشار خون دیجیتال، دستگاه فشار خون جیوه ای و حتی اپلیکیشن‌ها برای گرفتن فشار خون با گوشی در دسترس هستند. همچنین راهکارهای ساده‌تر مثل گرفتن فشار خون بدون دستگاه یا استفاده از فرمول محاسبه فشار خون برای اندازهگیری، تحلیل دقیق از وضعیت سلامتی کارآمد می‌باشد.
نحوه گرفتن فشار خون در منزل بدون دستگاه
گرفتن فشار خون بدون دستگاه در منزل شیراز بیشتر در شرایط اضطراری یا زمانی کاربرد دارد که فرد به هیچ وسیله پزشکی دسترسی ندارد. گرفتن فشار خون با نبض بدون دستگاه دقت بالایی ندارد و از طریق لمس نبض یا بررسی علائم جسمی برای تخمین وضعیت عمومی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. گرفتن فشار خون با نبض بدون دستگاه به هیچ عنوان جایگزین روش صحیح گرفتن فشار خون با دستگاه نیست.
- در یک محیط آرام ۲–۳ دقیقه بنشینید(شت تکیه‌داده باشد، پاها صاف روی زمین و بدن آرام)
- دست خود را روی قلب یا گردن قرار داده و با نوک ۲ انگشت (سبابه و میانی)، شریان مچ را پیدا کنید.
- تعداد ضربان در ۶۰ ثانیه را بشمارید؛ اگر ۶۰ ثانیه طول ندارید، شمارش ۱۵ ثانیه × ۴ هم قابل قبول است.
- سرعت و قدرت نبض را ارزیابی کنید؛ نبض تند و محکم می‌تواند نشانه فشار خون بالا باشد.
- همچنین به رنگ پوست، سردرد یا سرگیجه هم دقت کنید.
- پوست قرمز و گرم همراه با سردرد شدید و ناگهانی، نشان‌دهنده فشار خون بالا می‌باشد.
گرفتن فشار خون با گوشی
گرفتن فشار خون با گوشی سامسونگ و یا سایر مدل‌ها برای پیگیری روزانه، ورزشکاران یا کسانی که می‌خواهند سریع نتیجه بگیرند، بسیار کاربردی است. برخی گوشی‌های هوشمندسامسونگ و یا آیفون با استفاده از سنسور یا اپلیکیشن سلامت می‌توانند فشار خون را تخمین بزنند.
- برای گرفتن فشار خون با گوشی سامسونگ اپلیکیشن یا اپ مرتبط روی گوشی باید آپدیت باشد
- برای اولین‌بار ساعت/اپ را با یک دستگاه فشار خون بال بازو کالیبره کنید.
- نیم ساعت قبل از اندازهگیری فشار خون با گوشی از مصرف کافئین، سیگار، ورزش یا حمام خودداری کنید
- انگشت یا محل تماس را طبق راهنمای اپ قرار دهید و چند ثانیه ثابت بمانید تا عدد نمایش داده شود.
- برای گرفتن دقیق فشارخون با گوشی، هر ۲۸ روز (یا طبق دستورالعمل سازنده) دستگاه/اپ را آپدیت کنید.
- توجه داشته باشید که دقت گرفتن فشار خون با گوشی کمتر از دستگاه فشار خون دیجیتال بازویی است.
نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال
نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال مانند وصل سرم و تزریقات در منزل شیراز پرکاربردترین و دقیقترین روش خانگی است. دستگاه فشار خون دیجیتال برای سالمندا، افراد مبتدی که می‌خواهند روزانه فشار خون خود را بررسی کنند،راهکاری عالی می‌باشد زیرا علاوه بر دقت بالا، استفاده از آن بسیار ساده می‌باشد.
- ۵ دقیقه قبل از گرفتن فشار خون آرام بنشینید و از کشیدن سیگار یا مصرف کافئین ۳۰ دقیقه قبل خودداری کنید.
- برای گرفتن صحیح فشار خون، نشستن صحیح پشت تکیه‌داده، پاها صاف روی زمین، بازو بدون پوشش (روی پوست) و بازوی خود را روی سطحی نگه دارید که در سطح قلب باشد.
- انتخاب سایز بازوبند مطمئن شوید بازوبند اندازه مناسب بازوی شما را دارد بازوبند خیلی کوچک یا خیلی بزرگ خطا ایجاد میکند).
- بازوبند مناسب را انتخاب کنید و آن را وسط بازوی خود، ۲–۳ سانتیمتر بالاتر از خم آرنج، ببندید به طوری که بتوانید دو انگشت زیر لبه آن قرار دهید.
- دکمه Start را فشار دهید و آرام بنشینید؛ حرف نزنید و حرکت نکنید تا دستگاه فشار سیستولیک، دیاستولیک و ضربان قلب شما را نمایش دهد.
- اندازهگیری را حداقل دو بار تکرار کنید و میانگین دو عدد را ثبت کرده تا دقت بیشتری داشته باشید.
- نحوه گرفتن فشار خون روی لباس، بازو پایین‌تر یا بالاتر از سطح قلب، صحبت کردن، یا بازوبند نامناسب می‌تواند منجر به خطاهای بزرگ شود.
گرفتن فشار خون با دستگاه جیوه ای (سفیگمومانومتر)
گرفتن فشار خون با دستگاه جیوه ای روشی قدیمی و با دقت بسیار بالا برای اندازهگیری فشار خون در بیمارستان‌ها و مطب پزشکان است و نیاز به مهارت بالا در شنیدن صداهای قلبی دارد. گرفتن فشار خون با دستگاه جیوه ای توسط پرستار خصوص در منزل شیراز به علت دقت بسیار بالا به‌عنوان استاندارد طلایی در نظر گرفته می‌شود.
- بیمار در وضعیت نشسته، ۳–۵ دقیقه استراحت کرده و بازو در سطح قلب قرار بگیرد.
- بازوبند را دور بازو حدود ۲–۳ سانتیمتر بالاتر از خم آرنج ببندید.
- گوشی را روی رگ بازویی (بالای خم آرنج، جایی که ان را حس می‌کنید) قرار دهید.
- با پمپ دستگاه، فشار را بالا ببرید تا صدای نبض قطع شود و فشار از حد فشار سیستول مورد انتظار ۲۰–۳۰ mmHg بالا رود.
- کم کم شروع به تخلیه هوا به آهستگی کنید (سرعت تخلیه حدود ۲–۳ mmHg در ثانیه توصیه می‌شود.
- اولین صدای کراتوکف (Korotkoff) که می‌شنوید عدد سیستولیک است؛ وقتی صداها کامل قطع شدند، آن عدد دیاستولیک است. این دو عدد را یادداشت نماید.
- این اعداد با کمک فرمول محاسبه فشار خون می‌توانند تحلیل دقیق‌تری ارائه دهند.
“برای اجاره تخت بیمارستانی در منزل شیراز، کلیک کنید”
نحوه خواندن فشار خون با دستگاه عقربه ای
نحوه خواندن فشار خون با دستگاه عقربه‌ای مشابه دستگاه جیوه ای است اما به‌جای ستون جیوه از عقربه مکانیکی استفاده میکند. دقت فشار خون با دستگاه عقربه‌ای نسبت به دستگاه دیجیتال بیشتر و از دستگاه فشار خون جیوهای کمتر است، نحوه خواندن فشار خون با دستگاه عقربه‌ای نیاز به مهارت شنیدن صداها دارد به همین دلیل برای افراد عادی یادگیری این روش سخت‌تر می‌باشد.
- بازوبند را ببندید و عقربه را روی صفر تنظیم کنید.
- گوشی را روی شریان بازویی قرار دهید، بازوبند را تا ۲۰–۳۰ mmHg بالاتر از حد انتظار باد کنید.
- به‌آرامی هوا را تخلیه کنید؛ عددی که هنگام شنیدن اولین صدای کرتوکف می‌بینید = سیستولیک، عددی که هنگام محو شدن صدا می‌بینید = دیاستولیک.
- عددها را ثبت و میانگین ۲ اندازهگیری با فاصله ۱ دقیقه را یادداشت کنید.
فشار خون نرمال چند است؟
دانستن این‌که فشار خون نرمال چند است اهمیت زیادی دارد زیرا می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی و کنترل بهتر سلامت کمک کند. با توجه به سازمان‌های معتبر مانندانجمن قلب آمریکا (AHA) و موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، جدول زیر بازه‌های فشار خون را به‌روزرسانی‌شده و دقیق نشان می‌دهد:
| دسته فشار خون | فشار سیستولیک (mmHg) | فشار دیاستولیک (mmHg) |
|---|---|---|
| طبیعی (Normal) | کمتر از ۱۲۰ | کمتر از ۸۰ |
| کمی بالاتر از فشار طبیعی(Elevated) | ۱۲۰–۱۲۹ | کمتر از ۸۰ |
| فشار خون مرحله ۱ (بالا ولی خفیف) | ۱۳۰–۱۳۹ | ۸۰–۸۹ |
| فشار خون مرحله ۲ (بالا) | ۱۴۰ یا بیشتر | ۹۰ یا بیشتر |
| بحران فشار خون خطرناک (Crisis) | بیشتر از ۱۸۰ | بیشتر از ۱۲۰ |
آیا زیاد گرفتن فشار خون ضرر دارد؟
اندازهگیری مکرر فشار خون ضرر مستقیم ندارد، اما در صورت بیش از حد تکرار شود ممکن است باعث استرس، اضطراب و افزایش موقت فشار خون شود. همچنین فشار دادن مکرر بازوبند ناراحتی یا کبودی جزئی ایجاد میکند، به‌ویژه اگر بازوبند سفت بسته شود. بهترین کار، پیروی از دفعات توصیه‌شده پزشک یا استاندارد Self-Measured BP است.
فرمول محاسبه فشار خون (محاسبه MAP)
برای درک بهتر وضعیت قلب و گردش خون، علاوه بر عدد سیستولیک و دیاستولیک، اطلاع از فرمول محاسبه فشار خون ضرورت دارد. این شاخص نشان می‌دهد که خون به‌اندازه کافی در طول چرخه قلبی به اندام‌ها و بافت‌ها می‌رسد و می‌تواند در تشخیص و مدیریت فشار خون مفید باشد.
MAP = 3 ÷(فشار سیستولیک + ۲ × فشار دیاستولیک)
مثلا، اگر فشار سیستولیک = 130 و فشار دیاستولیک = 80 باشد:
- دو برابر فشار دیاستولیک: ۲ × ۸۰ = 160
- جمع با فشار سیستولیک: ۱۳۰ + ۱۶۰ = 290
- تقسیم بر ۳: ۲۹۰ ÷ ۳ ≈ ۹۷ mmHg
- پس MAP تقریبا ۹۷ mmHg می‌شود.
نکات مهم نحوه گرفتن فشار خون
برای اندازهگیری دقیق فشار خون، رعایت چند نکته ساده مانند مدل نشستن، عدم صحبت و حرکت ضروری است. این نکات به شما در نحوه گرفتن اصولی فشار خون و نجات جان افراد در مواقع اضطراری کمک می‌کنند
- نشستن در وضعیت راحت و پشت تکیه‌داده
- پاها صاف روی زمین و بدون ضربدری
- بازو در سطح قلب، ساعد روی سطح صاف
- آرامش و استراحت ۵ دقیقه قبل از اندازهگیری
- خودداری از مصرف سیگار، قهوه و ورزش شدید ۳۰ دقیقه قبل
- بازوبند روی بازوی برهنه، وسط بازوبند ۲–۳ سانتیمتر بالای خم آرنج
- استفاده از بازوبند با سایز مناسب بازو
- عدم صحبت یا حرکت در هنگام اندازهگیری
- تکرار اندازهگیری دو بار با فاصله ۱ دقیقه و ثبت میانگین
- یادداشت زمان و شرایط اندازهگیری برای پیگیری دقیق
تفاوت فشار خون در خانه و مطب پزشک
برای افراد زیادی سوال است که تفاوت فشارخون در خانه ومطب پزشک چگونه است، فشار خون اندازهگیری شده در خانه معمولا کمتر و دقیقتر منعکس‌کننده وضعیت واقعی بدن به صورت دقیق می‌باشد زیرا فرد در محیط آرام و بدون استرس قرار دارد. در مطب پزشک، فشار خون نوسانی یا سفیدپوشی(White Coat Effect) ممکن است باعث بالا رفتن موقت اعداد شود. تجهیزات و روش‌های اندازهگیری در خانه و مطب متفاوت بوده و شرایط بدنی و روانی فرد نیز روی نتیجه تاثیرگذار است. به همین دلیل، مقایسه منظم نتایج خانگی با نتایج مطب برای تشخیص و مدیریت بهتر فشار خون اهمیت دارد.
در پایان
نحوه گرفتن فشار خون برای سلامتی و پیشگیری از عوارض ضروری است. روش‌های مختلف اندازه گیری فشار خون شامل گرفتن فشار خون با گوشی سامسونگ، نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال، گرفتن فشار خون با دستگاه جیوه ای و نحوه خواندن فشار خون با دستگاه عقربه ای میشوند.
با رعایت روش صحیح گرفتن فشار خون، انتخاب سایز مناسب بازوبند و توجه به علائم مانند رنگ پوست، سردرد و سرگیجه می‌توان اندازهگیری دقیق داشت. همچنین با اطلاع از فشار خون نرمال و استفاده از فرمول محاسبه فشار خون (MAP)، می‌توان وضعیت قلب و گردش خون را بهتر ارزیابی کرد. اندازهگیری منظم و رعایت نکات گفته شده در آموزش گرفتن فشار خون، به شما کمک میکند سلامت خود را کنترل کرده و در شرایط اضطراری سریع‌تر اقدام نمایید. برای اندازهگیری دقیق فشار خون در منزل، می‌توانید از خدمات حرفه‌ای مرکز درمانی شیراز درمان بهره‌مند شوید و سلامت خود را به‌سادگی زیر نظر متخصصان کنترل کنید.
سوالات متداول
بهترین زمان برای گرفتن فشار خون چه ساعتی است؟
بهترین زمان اندازهگیری فشار خون صبحها قبل از خوردن غذا و مصرف دارو، و عصرها قبل از شام است. رعایت یک برنامه ثابت کمک میکند تا تغییرات فشار خون واقعی بهتر دیده شود و مقایسه اندازهگیریها آسانتر شود.
کدام نوع دستگاه فشار خون دقیق تر است؟
دقیقترین فشار خون برای دستگاههای جیوهای(سفیگمومانومتر) و عقربه ای است که البته نیاز به مهارت بالایی دارند. همچنین ستگاههای بازویی دیجیتال معمولا دقیقتر از مچبندها هستند و برای استفاده خانگی توصیه میشوند.
چند بار در روز باید فشار خون گرفت؟
برای پیگیری روزانه، اندازهگیری ۱–۲ بار در روز کافی است. بهتر است هر بار دو بار پشت سر هم و با فاصله ۱ دقیقه اندازهگیری و میانگین دو عدد ثبت گردد. برای افراد با فشار خون بالا یا تحت درمان، پزشک ممکن است دفعات بیشتری را توصیه کند.
