تست D-dimer برای افرادیکه درمعرض لخته شدن خون(Thrombosis) ویا آمبولی هستند، دارای ارزش تشخیصی بالاست که جهت تعییت احتمال وجود لخته استفاده می گردد.D-dimer قطعه پروتئینی است که از تجزیه لخته خون در بدن تولید می شود.بنابراین به طور نرمال نباید وجود داشته باشد مگر اینکه بدن در حال تشکیل و تجزیه لخته های خون باشد که در نتیجه میزان آن بطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.
تست‌های مرتبط با آزمایش D-dimer
آزمایش‌های زیر می‌توانند در کنار آزمایش D-dimer تجویز شوند:
آزمایشPTT.
در این تست همه فاکتورهای انعقادی جز پلاکت ارزیابی خواهد شد. در این آزمایش به نمونه پلاسما کلسیم و امولسیون اضافه میشود تا زمان تشکیل لخته فیبرینی اندازه‌گیری شود.
آزمایش PT.
در این آزمایش به نمونه پلاسما ترومبوپلاستین بافتی و یون کلسیم جهت اندازه‌گیری زمان تشکیل لخته خون اضافه میشود.
آزمایش Fibrinogen.
در این تست میزان غلظت پلاسمایی فیبرینوژن جهت انعقاد خون را ارزیابی می‌کنند. در صورتی که فیبرینوژن در نمونه پلاسما کم باشد بروز خونریزی محتمل است.
متخصصین از آزمایش D-dimer برای تشخیص ترومبوز سیاهرگ عمقی و آمبولی ریه استفاده می‌کنند. البته بیماریهای متعددی هستند که منجر به بروز لخته خون در عروق می‌شوند. بنابراین D-dimer در تشخیص اختلالات لخته‌ای دیگر نیز کاربرد خواهد داشت. اما چون این تست از حساسیت بالایی برخوردار است، پزشکان برای اینکه در تفسیر آزمایش دچار اشتباه نشوند توصیه می‌کنند که حتما آزمایش d-dimer با دقت بالا و در زمان مناسب انجام بگیرد. همچنین انتخاب مرکز معتبر در درست بودن این آزمایش بسیار موثر است.
هدف از این تست
آزمایش خون D-dimer برای تشخیص درجات غیرعادی لخته شدن خون در بدن مفید است. اگرچه آزمایش D-dimer در ارزیابی انواع بیماریهای پزشکی سودمند است، اما اغلب در هنگام تشخیص وجود آمبولی ریوی و یا ترومبوز سیاهرگ عمقی کاربرد دارد.
طی چند دهه گذشته، انواع مختلفی از آزمایش خون D-dimer ایجاد و مورد تایید سازمان غذا و دارو قرار گرفته است. همه اینها آزمایش‌های بیوشیمیایی به نام سنجش ایمنی هستند که از یک آنتی‌بادی مونوکلونال (آنتی‌بادی که ماده خاصی را هدف قرار می‌دهد) برای تشخیص بخش‌های خاصی از پروتئین D-dimer در خون استفاده میشود.
از آنجا که در این آزمایش‌ها از آنتی‌بادی‌های مختلف مونوکلونال و روش‌های مختلف اندازه‌گیری استفاده میشود، انواع مختلف آزمایش‌های D-dimer می‌توانند نتایج متفاوتی ارائه دهند. بنابراین، برای هر آزمایشگاه مهم است که دامنه تغییرات مقادیر طبیعی و غیرطبیعی خود را تعیین کند.
تا چند سال قبل، اندازه‌گیری دقیق سطح D-dimer به آزمایشگاه مرکزی احتیاج داشت، که معمولا باعث تاخیر چند ساعته قبل از گزارش نتایج می‌شد. این تاخیر با استفاده از آزمایش بسیار دقیق D-dimer در بخش‌های اورژانس (جایی که اغلب بیشتر از همه سودمند هستند) نسبتاً غیرعملی بود. با این حال، چندین آزمایش خون سریع D-dimer در حال حاضر توسط سازمان های بهداشتی تایید شده است و بیشتر بیمارستان های بزرگ این آزمایش‌ها را به راحتی در دسترس دارند. در نتیجه، هنگام ارزیابی افراد مبتلا به آمبولی ریه یا ترومبوز سیاهرگ عمقی، آزمایش D-dimer بسیار معمول‌تر شده است.
تفسیر نتایج
تفسیر مناسب آزمایش خون D-dimer نیاز به پزشک دارد که پاسخ حداقل دو سؤال را مد نظر قرار دهد. اول، آیا سطح D-dimer طبیعی است یا بالا؟ و دوم، اگر سطح D-dimer بالا باشد، دلیل بالا آمدن آن همان چیزی است که فکر می‌کند؟
طبیعی یا غیرطبیعی؟
تعیین مرز دقیقی بین سطح «طبیعی» و«غیر طبیعی» D-dimer که برای هر فردی قابل تعمیم باشد، امکان‌پذیر نیست. بسیاری از ما در هر زمان مشخصی مقداری D-dimer در سیستم گردش خون خود داریم به این دلیل است که حوادث زندگی روزمره به طور کلی مقدار مشخصی از ضایعه‌ها را در رگ‌های خونی مختلف تولید می‌کند که منجر به لخته شدن خون میشود.
دامنه سطح D-dimer مرتبط با زندگی روزمره -یعنی در افرادی که آمبولی ریوی، ترومبوز سیاهرگ عمقی یا هر بیماری دیگر با درجه غیر عادی لخته شدن خون ندارند- نسبتاً گسترده است.
بنابراین هر مقدار آستانه‌ای که بخواهد سطح D-dimer «طبیعی» را از «غیرطبیعی» جدا کند کمی خودسرانه خواهد بود. به منظور برآورد مفید‌ترین مقدار مرز بین سطح طبیعی و غیرطبیعی D-dimer، آزمایشگاه‌ها می‌بایست به آمار جمعیت وابسته باشند.
اکثر آزمایشگاه‌ها سطح D-dimer ۵۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر یا بالاتر را «غیرطبیعی» می‌دانند. ولی هر مقدار آستانه‌ای که ممکن است در آزمایشگاهی به رسمیت شناخته شود، پزشک باید عدم‌دقت ذاتی را در تعیین آن سطح آستانه در نظر بگیرد.
به همین ترتیب، همیشه یک سطح D-dimer که تقریبا از حد مرز کمتر است، به این معنی نیست که لخته شدن خون به صورت غیرطبیعی است. نتیجه نهایی این است که آزمون D-dimer معمولا جواب قطعی نمی‌دهد.
این تست شواهد بیشتری را در مورد احتمال تجربه یک فرد معین از لخته شدن خون ارائه می‌دهد که باید با توجه به سایر شواهد بالینی موجود توسط پزشک تفسیر شود.
چرا سطح D-dimer بالاست؟
هنگام تفسیر آزمایش D-dimer سطح بالا، پزشک باید این واقعیت را در نظر بگیرد که وضعیت لخته شدن خون فعال را می‌توان با بسیاری از شرایط جدا از آمبولی ریوی یا ترومبوز سیاهرگ عمقی، از جمله شرایط زندگی روزمره و همچنین بیماریهای دیگر توضیح داد.
مواردی که با سطوح بالای D-dimer مرتبط هستند عبارت‌اند از:
سن بالای ۶۰ سال
مصرف دخانیات
نژاد: افراد سیاه‌پوست به احتمال بیشتری سطح D-dimer بالایی دارند
بی‌تحرکی
بارداری
اعمال جراحی اخیر
فیبریلاسیون دهلیزی
سندروم کرونر حاد
ضربه
خونریزی دستگاه گوارشی فوقانی (GI hemorrhage)
شوک
غده بدخیم
عفونت
کم‌خونی داسی شکل
مسمومیت حاملگی بدون تشنج
بیماری حاد کبدی
انعقاد درون رگی منتشر
آزمایش D dimer باید چند باشد؟
برای تعیین سطح طبیعی و میزان d dimer، تنها باید به نظر متخصص تکیه کرد. چراکه این میزان طبیعی ممکن است در افراد، متغیر باشد. همواره مقداری D-dimer در خون وجود دارد. این امر ناشی از آسیب‌های خفیف عروق در طول روز و یا حوادثی است که رخ می‌دهند.
این میزان برای افرادی که دچار ترومبوز و آمبولی ریوی می‌شوند در مقایسه با افرادی که سلامت جسمانی دارند متفاوت است. اما در بیشتر مراکز آزمایشگای سطح طبیعی تست D-dimer تا سقف ۵۰۰ نانوگرم تعیین شده است. درصورتی که این عدد بیش از ۵۰۰ باشد غیرطبیعی محسوب میشود.
دلایل و علائمی هم هستند که احتمالا در بالا بودن سطح D-dimer موثر هستند:
سندروم کرونر حاد
جراحی
عدم فعالیت کافی
سیگار کشیدن
حاملگی
ضرباتی که همراه با آسیب است
شوک
عفونت
بیماری کبدی
تومور بدخیم
خونریزی دستگاه گوارشی
مسمومیت بخصوص در دوره بارداری
این موارد در بیشتر مواقع در افرادی مشاهده میشود که دچار آمبولی و ترومبوز شده‌اند.
اگر سطح فاکتور آزمایش D-dimer بالا باشد…
در صورتی که فاکتور D-dimer بالا گزارش شود بروز بیماری‌هایی زیر محتمل است:
بیمار دچار ترومبوز وریدی است.
مشکل انعقاد درون رگی بروز کرده است.
بیمار دچار حملات قلبی شده است.
التهاب و عفونت شدید بروز کرده است
بیمار دچار آمبولی تنفسی شده است.
بیمار از نارسایی‌های کلیه و کبد رنج می‌برد.
انجام آزمایش D-dimer در منزل با شیراز درمان
مجموعه شیرازدرمانبا کادری مجرب آماده ارائه خدمت آزمایش در منزل یا محل کار شما است. با استفاده از این خدمت به راحتی می‌‌توانید انواع تست آزمایشگاهی مانند آزمایش D-dimer را در محیط آرام خانه انجام دهید.
