اخیرا اخبار مربوط به کووید-۱۹، که در اثر ویروس جدید کرونا به وجود می آید، همه جا شنیده می شود. با اینحال، شاید بهتر باشد اول با اصطلاح ویروس کرونا طی شیوع سندرم حاد تنفسی (سارس) در سال ۲۰۰۳ آشنا شوید.
کووید-۱۹ و سارس هر دو از طریق ویروس کرونا رخ می دهد. ویروسی که منجر به بروز سارس می شود با نام سارس-ویروس کرونا (SARS-CoV) شناخته می شود درحالیکه ویروس کووید-۱۹، سارس-ویروس کرونا-۲ (SARS-CoV-2) نام دارد. انواع دیگری از ویروس های انسانی کرونا هم وجود دارد.
به رغم نام مشابه، تفاوت هایی میان این دو ویروس دیده می شود. در این نوشته به این موضوع می پردازیم.
ویروسهای کرونا گروهی از ویروسها هستند که منجر به ایجاد بیماری در پستانداران و پرندگان میشوند. در انسانها، ویروسهای کرونا منجر به ایجاد عفونت بافت تنفسی میشود که معمولا خفیف هستند، مانند سرماخوردگی عمومی (که میتوان اساسا به راینوویروس اشاره کرد). هر چند که فرمهای نادرتر آن مثل سارس، مرس و کووید-۱۹ کُشنده هستند. علائم بیماری در گونههای مختلف متغیر است: در مرغ ها، این ویروس منجر به ایجاد بیماری در بافت تنفسی فوقانی میگردد، در حالی که در گاو و خوک منجر به اسهال خواهد شد. هنوز هیچ گونه واکسن یا داروی ضد ویروس برای جلوگیری یا درمان عفونتهای ناشی از ویروس کرونا در انسان ساخته نشده است. نام ویروس کرونا از کلمه لاتین corona، به معنای تاج یا هاله، بهوجودآمده است که به ظاهر تاج-مانند اطراف ویروس در زیر میکروسکوپ الکترونی دو بعدی اشاره میکند.
ویروس جدید هانتا ویروس چیست؟
در گرماگرم مبارزه و گسترش جهانیِ کووید-۱۹ (CoVID-19) که از آلودگی به ویروسی از خانواده کرونا ویروس ها بوجود می آید، خبر جدیدی همگان را شگفت زده کرد: روز دوشنبه یک بیمار مبتلا به ویروسی از خانواده هانتاویروس ها، در حالی که در اتوبوس در حال سفر در چین بود به ناگهان در گذشت. این مورد موجب شوکه شدن بسیاری از افراد شد اما باید متذکر شویم که این ویروس پدیدهی جدیدی و به خطرناکی ویروس کرونا نیست.
آنفلونزای اسپانیایی: مرگبارترین بیماری مسری تاریخ
در سال ۱۹۱۸، موجی از آنفلونزا به نام آنفلونزای اسپانیایی بیماری همه گیری در جهان به وجود آورد که به سرعت شیوع پیدا می کرد و همه را می کشت. افراد پیر، جوان، بیمار و سالم همگی به این بیماری مبتلا می شدند و دست کم ۱۰% از بیماران جان خود را از دست می دادند.
آمار مرگ و میر ناشی از این بیماری متغیر است ولی باورها براین است که یک سوم از جمعیت دنیا مبتلا شدند و دست کم پنجاه میلیون نفر جان خود را از دست دادند به طوری که انفلونزای اسپانیایی به مرگبارترین بیماری مسری عصر مدرن تبدیل شد. با این که در آن زمان لقب آنفلونزای اسپانیایی به این بیماری داده شد، بعید است که محل بروز این ویروس از اسپانیا باشد. این نوشته در مورد بزرگترین اپیدمی تاریخ جهان است.
میکروب ها: باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و انگل های تک سلولی (پروتوزوآ)
اصطلاح «میکروب» به مجموعه ی موجودات میکروسکوپی شامل باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و پروتوزوآ ها اطلاق می شود. میکروب ها، موجودات بسیار کوچکی هستند که بدون ابزارهای اختصاصی، که میکروسکوپ نامیده می شوند، نمی توان آنها را مشاهده کرد. میکروسکوپ، تصویر میکروب ها را صدها و هزاران بار بزرگتر کرده و در نتیجه آنها را قابل رویت می نماید. بسیاری از این میکروب ها منجر به ایجاد بیماری در انسان و دیگر جانوران می شوند.
مقایسهی پاندمی کووید-۱۹ (ویروس کرونا) با پاندمی های تاریخ
با مشاهدهی موارد جدیدی از بیماری جدید کروناویروس، موسوم به کووید-۱۹ که روز به روز در حال گسترده تر شدن است، مقایسهی آن با دیگر پاندمی های اخیر امری طبیعی است.
بعنوان مثال، در سال ۱۹۱۸ آنفولانزا پیش از آنکه فروکش نموده و تحت کنترل در آید، چیزی نزدیک به یک سوم جمعیت جهان را مبتلا کرد. سپس ویروس های تهدید کنندهی دیگری از ناکجا آباد ظاهر شدند: ویروس سندرم حاد شدید تنفسی (SARS)؛ ویروس آنفولانزای H1N1 در سال ۲۰۰۹ و ویروس ابولا. شایان ذکر است که در نهایت ما همهی آنها را تحت کنترل در آوریم.
اما گسترش یک بیماری وابستگی بسیاری به محیط دارد؛ نحوهی ابتلا به بیماری، میزان کشندگی و مسری بودن آن، سطح بهداشت مردم و زمان پیدایش واکسن یا درمان برای آن بیماری از جمله عوامل تاثیر گذار بر گسترش یک بیماری می باشند.