بتادین نام تجاری داروی پوویدون آیودین است که به طور گستردهای برای ضدعفونی کردن و شستوشوی زخمها به کار میرود. این ماده به اشکال مختلف موجود و شامل دو نوع سبز و قهوهای میشود. تفاوت بتادین سبز و قهوهای در عملکرد و محل استفاده آنها است؛ برای مثال، بتادین قهوهای برای ضدعفونی کردن اندامها قبل از انجام جراحی استفاده میشود. شستشوی بخیه با بتادین باید در اطراف زخم انجام شود و از ریختن بتادین داخل حفره زخم خودداری کرد. در مقابل، سرم شستشو زخم بهترین جایگزین بتادین میباشد، زیرا عوارض و مشکلات استفاده از بتادین را ندارد. در این مقاله به بررسی موارد استفاده از بتادین و سوالاتی مانند اینکه آیا بتادین برای زخم باز استفاده می شود، میپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.
بتادین چیست؟
بتادین (پوویدون آیودین) یک ماده ضدعفونیکننده قوی است که برای ضدعفونی کردن محل اطراف زخمها کاربرد دارد. بتادین در دو رنگ سبز و قهوهای تولید میشود که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. بتادین سبز برای ضدعفونی کردن پوست هنگام پانسمان کردن خراشهای سطحی و شستن زخم استفاده میشود و مانند مواد شوینده خاصیت کف کنندگی دارد. در مقابل، بتادین قهوه ای بهعنوان شوینده و ضدعفونی کننده در مواردی مثل شستشوی دست تیم جراحی قبل از عمل جراحی یا شستن اندامی که قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرد. برخی از انواع بتادین نیز برای تسکین موقت درد یا سوزش در دهان، گلودرد یا زخمهای دهانی (شانکر) استفاده میشود.
انواع بتادین
بتادین (povidone-iodine) یک ضدعفونیکننده است که در مدلهای مختلفی تولید و بدون نسخه در دسترس افراد قرار میگیرد. انواع بتادین را در جدول زیر مشاهده نمایید.
| نوع بتادین | کاربرد |
|---|---|
| محلول آبی | بتادین اصلی که در رنگ سبز و قهوهای موجود میباشد و برای شستن اطراف زخم کاربرد دارد. |
| محلول الکلی | برای ضدعفونی سریع و استریل کردن استفاده میشود. |
| اسکراب جراحی | محلول ۷.۵ درصد که در جراحیها برای ضدعفونی پزشکان و تیم جراحی قبل از عمل استفاده میشود. این اسکراب با کف کردن، پوست را استریل میکند. |
| اسپری پودر خشک | برای ضدعفونی کردن بدون نیاز به تماس مستقیم با پوست یا زخمها کاربرد دارد. |
| پماد | برای استفاده موضعی روی پوست جهت درمان زخمها و جلوگیری از عفونتهای سطحی استفاده میشود. |
| کرم | این محصول برای استفاده روی پوست جهت جلوگیری از عفونت در جراحتها یا زخمها کاربرد دارد. |
| سواب | برای ضدعفونی کردن پوست قبل از جراحی استفاده میشود. |
| صابون | برای شستشوی پوست و ضدعفونی کردن آن، بهویژه در زمانی که نیاز به تمیز کردن کلی بدن یا ناحیه خاصی از پوست قبل از عمل جراحی یا درمان است. |
| غرغره | برای تسکین گلودرد و ضدعفونی کردن دهان و حلق، بهویژه در مواقعی که گلو درگیر عفونت است. |
بهتر است قبل از استفاده از هرگونه بتادین، برچسب محصول را بخوانید و دستورالعملها را دنبال کنید.
آیا بتادین برای زخم باز استفاده می شود؟
علیرغم اینکه بتادین شوینده و ضدعفونی کنندهای قوی محسوب میشود، اما از بتادین برای شستن زخم استفاده نکنید. در مواقع استفاده از بتادین و اجاره تخت بیمارستان در شیراز یک نکته مهم را باید در نظر داشت، که بتادین نباید با زخم باز در تماس قرار بگیرد. متاسفانه اشتباهی که برخی از افراد بعد از ایجاد زخم مرتکب میشوند، استفاده غلط از ضد عفونی کنندههای موضعی از جمله بتادین است. بتادین به هیچ وجه نباید در حفره زخم ریخته شود بلکه باید برای ضدعفونی کردن پوست اطراف زخم استفاده شود. بتادین به دلیل داشتن ید، تاثیر منفی بر سلولهای بازسازیکننده و ترمیمکننده زخم دارد و میتواند به شدت برای آنها مضر باشد. در نهایت، اگر بتادین در حفره زخم ریخته شود، علاوه بر تاخیر در ترمیم زخم موجب جوشگاه و اسکار بیشتری از زخم میشود.
شستشوی بخیه با بتادین به چه صورت است؟
شستشوی زخم با بتادین طبق مراحل زیر انجام میشود.
- برای شستن بخیه با بتادین، ابتدا اطراف بخیهها را به آرامی با آب و صابون تمیز کرده، خشک کنید.
- سپس مقدار کمی از محلول بتادین را با استفاده از گاز استریل روی بخیهها بمالید و اطمینان حاصل کنید که تمام نقاط بخیه به طور کامل پوشش داده شده است.
- توجه داشته باشید که محل بخیه را تمیز نکنید، فقط یک لایه نازک بتادین را روی بخیهها بمالید.
- برای تمیز کردن بخیه و تعداد دفعات شستوشو بخیه با بتادین نیز به شرایط زخم و نوع بخیه بستگی دارد و حتما باید توسط پزشک تعیین شود. اگر امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید، میتوانید از ویزیت پزشک در منزل در شیراز استفاده کنید.
توجه داشته باشید که، چنانچه بتادین مستقیما در حفره زخم ریخته شود علاوه بر سوزش زیاد و دردناک شدن ناحیه آسیب دیده، باعث تاخیر در ترمیم و بهبود زخم میشود. همچنین، پس از ترمیم زخم، جوشگاه یا اسکار بیشتری در ناحیه زخم بجا میماند.
بهترین محلول برای شستن زخم چیست
بهترین محلول برای شستن زخم سرم شستشو یا همان سرم نمکی (نرمال سالین) است. در واقع، سرم شستشو زخم بهترین جایگزین بتادین می باشد زیرا این محلول با بافت بدن سازگار میباشد. سرم شستشو برخلاف بتادین، به سلولهای ترمیمکننده زخم آسیبی نمیزند و روند ترمیم را مختل نمیکند همچنین مشکلاتی مانند مانند جوشگاه و اسکار را به همراه ندارد. این ویژگیها، سرم شستشو را به انتخابی ایمن و موثر برای پاکسازی زخمها تبدیل کرده است.
در صورت نبود امکانات در دسترس میتوان از محلول آب و شامپوی بچه(خاصیت قلیایی کمتر). برای شستن زخم استفاده کرد ولی در نهایت باید حتما به مراکز درمانی مراجعه کرد تا درصورت نیاز اقدامات تکمیلی از جمله بخیه، تجویز آنتی بیونیکها و یا تزریق واکسن کزاز انجام شود. همچنین، در صورت نیاز میتوانید از خدمات تزریقات و پانسمان در منزل در شیراز استفاده نمایید تا روند درمان و بهبود زخم در بهترین شرایط انجام شود.
آخرین سخن درباره بتادین برای شستن زخم
بتادین برای شستشوی اطراف زخمها استفاده میشود و در دو نوع سبز و قهوهای موجود است. تفاوت بتادین سبز و قهوهای در شرایط استفاده از آنها است. بهطور مثال، بتادین سبز برای ضدعفونی کردن زخمهای سطحی و بتادین قهوهای برای ضدعفونی کردن بدن قبل از عمل جراحی کاربرد دارد. استفاده از بتادین برای زخمهای باز توصیه نمیشود، زیرا میتواند منجر به ایجاد اسکار و تاخیر در بهبود زخم شود. سرم شستشوی زخم بهترین جایگزین بتادین است و میتواند به بهبود سریعتر زخم کمک کند. همچنین، بهتر است برای شستشوی بخیه با بتادین تمام مراحل با رعایت اصول بهداشتی انجام شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری گردد.
سولات متداول در مورد شستشوی زخم با بتادین
تفاوت بتادین سبز و قهوه ای در چیست؟
تفاوت اصلی بتادین سبز و قهوهای در محل استفاده از آنها است. بتادین سبز برای ضدعفونی کردن زخمهای سطحی کاربرد دارد، در حالی که بتادین قهوهای عمدتا برای ضدعفونی کردن اندامها قبل از عمل جراحی استفاده میشود.
بهترین جایگزین بتادین چیست؟
سرم شستشوی زخم بهترین جایگزین بتادین است، زیرا باعث تاخیر در روند درمان زخم نمیشود و از بروز اسکار جلوگیری میکند.
عوارض استفاده از بتادین چیست؟
بتادین ممکن است عوارضی مانند تحریک پوست ایجاد کند. استفاده از آن برای زخم و جراحتهای بزرگ میتواند باعث مشکلات کلیوی و افزایش سطح سدیم در خون شود. این دارو برای زنان باردار پس از ۳۲ هفته بارداری و افرادی که داروهای لیتیم مصرف میکنند، توصیه نمیشود. همچنین، افرادی که مشکلات تیروئیدی دارند نباید از بتادین به طور مداوم استفاده کنند.
