خونریزی در محل تزریق انسولین ممکن است به دلیل آسیب و پاره شدن مویرگ‌ها رخ دهد. انتخاب محل مناسب برای تزریق، مانند نواحی شکم یا ران، تاثیر زیادی در کاهش اینگونه مشکلات دارد. مهم‌ترین دلایل سفت شدن جای انسولین، تزریق مکرر در یک نقطه است؛ بهترین روش درمان سفت شدن جای انسولین، ماساژ ناحیه و تغییر ناحیه تزریق می‌باشد تا از ایجاد سفتی جلوگیری شود. در این مقاله به بررسی دلایل خون امدن محل تزریق انسولین و سفت شدن آن می‌پردازیم.
انسولین چیست؟
انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید میشود و نقش کلیدی در تنظیم قند خون و متابولیسم کربوهیدرات‌های موجود در بدن ایفا می‌کند. در افراد مبتلا به دیابت، تولید یا عملکرد انسولین با مشکل مواجه میشود. این اختلال به‌ویژه در دیابت نوع یک دیده میشود که بیمار نیاز به تزریق مداوم انسولین برای کنترل قند خون خود دارد. برای نتبجه بهتر درمان،استفاده درست از انسولین اهمیت زیادی دارد. انسولین‌های موجود در بازار به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند که تفاوت آن‌ها در زمان شروع اثر، اوج اثر و مدت‌زمان عملکردشان است. دسته‌بندی انسولین شامل موارد زیر میشود.
انسولین با اثر فوری مثل لیسپرو و آسپارات
شروع اثر این انسولین از ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق است و بعد از یک تا یک و نیم ساعت، اثر آن به حداکثر خود می‌رسد و ۳ تا ۴ ساعت اثر آن ادامه دارد. توجه داشته باشید، که ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق حتما باید غذا مصرف شود.
انسولین سریع الاثر مثل رکولار
این نوع انسولین حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از تزریق شروع به اثرگذاری می‌کند، اوج تأثیر آن پس از ۲ تا ۴ ساعت است و اثر آن بین ۶ تا ۸ ساعت ادامه دارد. مصرف غذا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از تزریق ضروری است تا از افت قند خون جلوگیری شود. این انسولین همراه با انسولین‌های متوسط‌اثر مانند NPH تجویز میشود تا کنترل قند خون بهتری فراهم شود
انسولین متوسط الاثر ان پی اچ
شروع اثر این نوع انسولین، ۲ تا ۴ ساعت می‌باشد و بعد از ۶ تا ۱۰ ساعت اثرش به حداکثر می رسد. تاثیر این انسولین در بدن ۱۵ تا ۱۶ ساعت ادامه دارد.
همچنین، نوع جدیدی از انسولین به نام گلارژین وارد بازار شده که اثر حداکثری ندارد و احتمال بروز افت قند خون در آن خیلی کم است. شروع اثر این انسولین کمتر از یک ساعت پس از تزریق است و اثر آن تا ۲۴ ساعت ادامه دارد.
نکته: توجه داشته باشید که باید در نزدیکی زمان‌های شروع و اوج اثر انسولین، غذا مصرف کنید تا از افت قند خون جلوگیری شود. افرادی که تحت درمان با انسولین هستند باید قند خون خود را به‌طور مرتب اندازه‌گیری کرده و نتایج آن را یادداشت کنند. این اطلاعات باید به مشاور کلینیک دیابت یا پزشک اطلاع داده شود. همچنین، در مورد تعداد دفعات چک قند خون در طول روز، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
نکات مهم درباره سرنگ انسولین
مقدار تزریق انسولین بر اساس واحد اندازه‌گیری میشود و باید با سرنگ مخصوص تزریق شود. سرنگ‌های موجود در داروخانه‌ها معمولا به ۱۰۰ قسمت تقسیم شده‌اند و هر دو قسمت با یک خط جدا می‌شوند. پرستار یا پزشک یا پرستار باید به شما نشان دهند که هر خط معادل چند واحد است. یادگیری این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا ممکن است مقدار انسولین تزریق شده بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده باشد. این امر می‌تواند منجر به کاهش خطرناک قند خون یا افزایش آن شود که در هر دو حالت برای بیمار شرایط خطرناکی به وجود می‌آید. بنابراین، دقت در تزریق و آگاهی از نحوه استفاده صحیح از سرنگ مانند سوند ادراری و مراقبتها لازم از بیمار بسیار ضروری است.
نظرات مختلفی در مورد استفاده مکرر از سرنگ انسولین وجود دارد. به طور معمول، سرنگ‌های انسولین یکبار مصرف هستند، اما برخی از محققان معتقدند که اگر سرسوزن سرنگ کند نشده باشد، می‌توان از آن برای چندین بار استفاده کرد در نتیجه، احتمال بروز عفونت بسیار کم است. در صورتی که قصد استفاده مجدد از سرنگ را دارید، پس از هر تزریق باید پیستون سرنگ را چندین بار جلو و عقب کرده تا مقدار انسولین باقی‌مانده در سرنگ تخلیه شود و حتما سرنگ را در یخچال نگهداری کنید. در هر صورت، بهتر است قبل از انجام این کار با مشاور یا پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که این روش برای شما مناسب است.
شرایط نگهداری شیشه حاوی انسولین (ویال انسولین)
برای نگهداری از شیشه انسولین به نکات زیر توجه نمایید.
- ویال انسولین باید در یخچال نگهداری شود، اما ویالی که در حال استفاده است، می‌تواند تا ۳۰ روز در دمای اتاق نگهداری شود. ویال باز شده تا ۳ ماه در یخچال قابل نگهداری است.
- انسولین باید در دمای ۲ تا ۳۰ درجه سانتیگراد حفظ شود و از یخ زدگی محافظت شود؛ در غیر این صورت اثر درمانی آن کاهش می‌یابد.
- نگهداری از ویال انسولین در محیط‌های گرم مانند داخل اتومبیل و پشت شیشه باعث فاسد شدن آن میشود .
- از تکان دادن شدید ویال انسولین جدا خودداری کنید.
- انسولین رگولار باید تا پایان زمان مصرف شفاف و یکدست باقی بماند.
- قبل از استفاده از انسولین ان پی اچ، لازم است که ویال را چندین بار در دست بچرخانید تا محتویات آن به طور کامل مخلوط شده و دمای آن به حالت مناسب برسد. رنگ این نوع انسولین باید شیری و مات باشد
دلایل خون امدن محل تزریق انسولین چیست؟
همان‌طور که گفته شده، مهم‌ترین دلایل خون آمدن محل تزریق انسولین به علت پاره شدن مویرگ‌های زیر پوست محل تزریق می‌باشد. اگر خون به اطراف نفوذ کند، ممکن است محل تزریق کمی تغییر رنگ دهد که معمولا در یک روز برطرف میشود. گاهی محل تزریق ممکن است متورم، دردناک و قرمز شود.در حالت کلی، این واکنش‌ها خفیف نیازی به درمان ندارند و در اکثر مواقع، یک یا دو روز بعد رفع می‌شوند.
مهم‌ترین محل تزریق انسولین در بدن
انسولین معمولا در لایه چربی زیر پوست تزریق میشود و محل‌های اصلی برای این تزریق شامل بازو، شکم، ران و سرین هستند. این تزریق‌ها باید در نواحی خاصی از بدن انجام شوند تا جذب بهتری داشته باشند و عوارض جانبی کاهش یابد. مهم‌ترین محل تزریق انسولین در بدن به ترتیب زیر می‌باشد.
- پشت بازوها (در ناحیه میانی)
- ۵ سانتیمتر دورتر از ناف
- ناحیه بین زیر آخرین دنده و برجستگی جلویی استخوان لگن
- قسمت جلویی ران
- قسمت بالایی سرین
در افرادی که خیلی لاغر یا مسن هستند، بهترین محل تزریق معمولا ناحیه شکم است. این نواحی برای تزریق انسولین بهینه‌تر بوده و قدرت جذب انسولین بهتر و بیشتر میشود. نکته مهم این است که سرعت جذب انسولین در نواحی مختلف بدن متفاوت است. این ترتیب به شرح زیر است: شکم سریع‌ترین جذب را دارد، سپس بازو، ران و سرین به ترتیب جذب کندتری دارند. برای تزریق انسولین، باید در یک ناحیه ثابت تزریق انجام دهید. به عنوان مثال، اگر روزی دو بار تزریق می‌کنید، می‌توانید در صبح انسولین را در بازو و در عصر آن را در شکم تزریق کنید.
برای جلوگیری از آسیب به پوست، نواحی تزریق را به بخش‌های کوچک تقسیم کرده و بین هر تزریق حداقل ۱.۵ تا ۲.۵ سانتیمتر فاصله بگذارید. همچنین، برای جلوگیری از استفاده مکرر و سفت شدن محل تزریق، می‌توانید ۲ تا ۳ هفته بعد، دوباره از همان قسمت استفاده کنید. در نهایت، به تغییرات پوستی مانند زخم، قرمزی یا جوش‌ها دقت کنید زیرا این تغییرات می‌توانند سرعت جذب انسولین را تغییر دهند. در این صورت، باید از تزریق انسولین در این نواحی خودداری کنید. و در صورت نیاز از خدمات پرستاری در منزل شیراز استفاده نمایید.
بهترین روش درمان سفت شدن جای انسولین چیست؟
بهترین روش درمان سفت شدن محل تزریق انسولین، تغییر منظم محل تزریق است. اگر همیشه از شکم برای تزریق استفاده می‌کنید، بهتر است محل تزریق را به صورت هفتگی تغییر داده و از نواحی دیگری مانند پا و پشت بازو نیز استفاده کنید. به‌عنوان مثال، اگر فقط از شکم یا شکم و پا برای تزریق استفاده کنید. بهتر است، هر ناحیه را به چهار قسمت تقسیم کنید و هر قسمت را برای یک هفته مورد استفاده قرار دهید و هر روز محل تزریق را ۱ تا ۲ سانتیمتر تغییر دهید. استفاده از این روش علاوه بر جلوگیری از سفت شدن پوست، از بروز بثورات پوستی نیز پیشگیری می‌کند.
مراحل کشیدن انسولین در سرنگ
برای برداشتن انسولین از ویال به سرنگ، مراحل زیر را به دقت انجام دهید:
- ابتدا دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
- درپوش لاستیکی سر ویال انسولین را با پنبه الکل تمیز کنید و یک دقیقه فرصت دهید تا خشک شود.
- درپوش سوزن را بردارید.
- مقدار هوا معادل دوز انسولینی که نیاز دارید را به سرنگ بکشید.
- برای وارد کردن دارو به سرنگ، پیستون سرنگ را عقب بکشید. اگر حباب هوا در سرنگ وجود داشت، دارو را به ویال برگردانید و دوباره آن را وارد سرنگ کنید. سپس دارو را دوباره بکشید.
- اگر هنوز حباب هوا در سرنگ باقی مانده باشد، با وارد کردن چند ضربه ملایم به سرنگ، حباب‌ها را از بین ببرید. پس از اطمینان از اینکه هیچ حباب هوایی باقی نمانده است، سرنگ را از ویال خارج کرده و درپوش سوزن را مجددا بازگردانید.
اگر نیاز به تزریق همزمان انسولین از نوع سریع‌الاثر (رگولار) و متوسط‌الاثر (ان پی اچ) دارید، مراحل زیر را به ترتیب دنبال کنید:
- ابتدا هوا را وارد ویال انسولین ان پی اچ (که رنگ شیری دارد) کرده، مراقب باشید که سوزن هیچ‌گونه تماسی با انسولین نداشته باشد
- بعد از آن، هوا را به ویال انسولین رگولار (که به رنگ شفاف است) تزریق کرده و مقدار انسولین مورد نیاز را بکشید.
- در نهایت، سوزن را وارد ویال ان پی اچ کرده و مقدار مورد نظر را از آن بردارید.
- اگر هر دو نوع انسولین را مخلوط می‌کنید، باید آن را ظرف ۵ تا ۱۵ دقیقه تزریق کنید.
- توجه داشته باشید که اگر این مراحل به ترتیب درست رعایت نشود، انسولین رگولار ممکن است اثر خود را از دست بدهد.
شما می‌توانید برای رفع مشکلات تزریق انسولین و وصل سونداژ در منزل شیراز، از خدمات مرکز درمانی شیراز درمان بهره‌مند شوید.
مراحل تزریق انسولین چگونه است؟
برای تزریق انسولین به روش صحیح، مراحل زیر را دنبال کنید:
- قبل از هر چیز، دست‌های خود را به خوبی با آب و صابون بشویید
قبل از انجام تزریق، محل مورد نظر را از نظر وجود قرمزی، درد یا سفتی بررسی کنید. اگر این علائم را مشاهده کردید، بهتر است از تزریق در آن ناحیه خودداری کنید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. - پوست محل تزریق انسولین نیازی به تمیز کردن ندارد، اما اگر در مکانی آلوده مانند تفریحگاه‌های خارج از شهر قرار دارید، بهتر است محل تزریق را با پنبه آغشته به الکل تمیز کنید. توجه داشته باشید که استفاده زیاد از الکل می‌تواند باعث خشکی و حساسیت پوست شود.
- اگر وزن مناسبی دارید، پوست محل تزریق را با استفاده از انگشتان شست و اشاره کشیده تا یک چین پوستی ایجاد کنید. در صورت اضافه وزن، بهتر است چین پوستی بیشتری بگیرید. کشیدن پوست باعث می شود سوزن راحت تر وارد پوست شود.
- برای کنترل بهتر، سرنگ را مانند یک قلم در دست داشته باشید.
- سرنگ را با زاویه ۴۵ تا ۹۰ درجه وارد پوست کنید. افراد چاق باید با زاویه ۹۰ درجه وارد کنند. هر چه فرد چاق‌تر باشد زاویه تزریق باید بیشتر شود.
- سوزن را با سرعت وارد پوست کرده و سپس چین پوستی را به آرامی رها کنید.
- اگر پوست را قبل از تزریق فشرده کنید، ممکن است با درد و فیبرهای عصبی روبرو شوید.
- با استفاده از دست غیر غالب، انتهای سوزن را محکم نگه دارید تا از جابجایی آن جلوگیری شود، چرا که حرکت سوزن می‌تواند باعث ایجاد درد شود.
- دارو را به آرامی و با سرعتی یکنواخت تزریق کنید تا از بروز هرگونه ناراحتی جلوگیری شود.
- پس از تزریق، سوزن را به آرامی و بدون حرکت خارج کنید و در صورت تمایل، می‌توانید از یک گاز خشک برای فشرده کردن محل تزریق استفاده کنید.
- از ماساژ دادن محل تزریق خودداری کنید تا از تحریک بیشتر پوست جلوگیری شود.
این مراحل را با دقت و آرامش انجام دهید تا از تزریق ایمن و بدون درد بهره‌مند شوید. بهتر است پیش از گرفتن دوش یا حمام، انسولین تزریق نشود، چرا که آب گرم می‌تواند سرعت جذب انسولین را افزایش دهد و احتمال افت قند خون را بالا ببرد. انسولین در عضلات فعال و متحرک سریع‌تر جذب میشود. به عنوان مثال، اگر انسولین در پا تزریق شود و پس از آن دوچرخه‌سواری کنید یا در دست تزریق شود و پس از آن به بازی تنیس بپردازید، سرعت جذب انسولین بیشتر خواهد شد و این می‌تواند منجر به کاهش خطرناک قند خون شود.
عوارض موضعی تزریق انسولین چیست؟
تزریق انسولین مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارض خاص خود را داشته باشد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین این عوارض می‌پردازیم که ممکن است در برخی افراد رخ دهد.
- واکنش آلرژیک موضعی در محل تزریق انسولین:این عارضه ممکن است با علائمی مانند قرمزی، درد، تورم و سفتی در محل تزریق خود را نشان دهد. معمولاً این واکنش‌ها در ۱ تا ۲ ساعت پس از تزریق و معمولا در ابتدای درمان بروز می‌کنند و به تدریج از بین می‌روند. در حال حاضر،استفاده از انسولین انسانی به طور چشمگیری احتمال بروز این نوع واکنش‌ها را کاهش داده است.
- کاهش چربی زیر پوست: کاهش چربی به صورت فرورفتگی مختصر در زیر پوست مشاهده میشود، ممکن است در اثر تزریق‌های مکرر در همان ناحیه ایجاد شود. استفاده از انسولین انسانی احتمال چنین مشکلاتی مشکل را نیز کاهش می‌دهد.
- تجمع توده‌های چربی زیر پوست: ایجاد توده زیر پوست به دلیل تزریق مکرر انسولین در یک ناحیه خاص ایجاد میشود. برای کاهش احتمال بروز این مشکل، توصیه میشود از تزریق‌های چرخشی و رعایت فاصله مناسب بین هر تزریق استفاده کنید.
آخرین سخن درباره تزریق انسولین
خونریزی در محل تزریق انسولین معمولا به دلیل آسیب به مویرگ‌ها اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از این مشکل، باید سوزن را با زاویه مناسب وارد پوست کنید. بهترین محل برای تزریق انسولین، ۵ سانتیمتر دورتر از ناف، پشت بازوها و قسمت جلویی ران است. گاهی اوقات، محل تزریق انسولین سفت میشود. دلایل سفت شدن جای انسولین ، تزریق مکرر از یک ناحیه است. بهترین روش درمان سفت شدن جای انسولین، استفاده از روش تزریق چرخشی و تغییر محل تزریق به طور روزانه است.
سوالات متداول نکات ضروری تزریق انسولین
بهترین محل تزریق انسولین کجاست؟
برای جلوگیری از مشکلاتی مانند خونریزی در محل تزریق انسولین، توصیه میشود محل تزریق را به‌طور منظم تغییر دهید. بهترین نواحی برای تزریق انسولین شامل شکم، ران، باسن و پشت بازو هستند. استفاده گردشی از این نواحی می‌تواند به پیشگیری از سفت شدن بافت محل تزریق کمک کند و همچنین باعث کاهش آسیب‌های احتمالی به پوست و بافت زیر جلدی شود.استفاده از روش تزریق گردشی علاوه بر سلامت بافت محل تزریق، جذب بهتر انسولین را نیز تضمین می‌کند.
دلایل سفت شدن جای انسولین چیست؟
دلایل سفت شدن محل تزریق انسولین به دلیل استفاده مکرر از یک ناحیه برای تزریق انسولین است.
علت کبودی محل تزریق انسولین چیست؟
این کبودی محل تزریق به دلیل تزریق انسولین به لایههای عمیق پوست ایجاد میشود. مثلا، اگر سوزن با زاویه خیلی تیز وارد پوست شود، انسولین به جای زیر پوست، به رگهای خونی آسیب میزند و باعث درد و کبودی میشود. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است سوزن را با زاویه مناسب وارد کنید.
