انواع جراحی چاقی
انواع مختلف جراحی چاقی مانند اسلیو گاسترکتومی و حلقه گذاری معده وجود دارد که اندازه معده را کاهش می‌دهند.
جراحی چاقی چیست؟
چندین نوع عمل جراحی چاقی وجود دارد که به یکی از روش‌های زیر باعث کاهش وزن می‌شوند:
محدود کردن مقدار غذایی که معده فرد می‌تواند نگه دارد که به سبب آن فرد کمتر غذا می‌خورد و وزنش کاهش پیدا می‌کند.
متوقف ساختن سیستم گوارش از جذب برخی از کالری‌ها و مواد مغذی موجود در مواد غذایی مصرفی
ترکیب موارد فوق
اضافه وزن
در موارد زیر اضافه وزن می‌تواند فرد را کاندیدای جراحی کند:
شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۴۰ و یا بیش از ۴۵ کیلوگرم اضافه وزن
BMI بین ۳۵ تا ۴۰ یا بیش از ۳۵ کیلوگرم اضافه وزن همراه با دیابت، سندرم متابولیک، آسم، عدم کنترل ادرار و یا آپنه انسدادی خواب
BMI بین ۳۰ تا ۳۵ و ابتلا به‌نوعی خاص از دیابت و یا ترکیبی از بیماری‌های حاد که به سندرم متابولیک شناخته می‌شوند.
انواع جراحی چاقی
انواع مختلف جراحی چاقی مانند اسلیو گاسترکتومی و حلقه گذاری معده وجود دارد که اندازه معده را کاهش می‌دهند. به این نوع جراحی‌های محدود کننده می‌گویند. در دیگر روش‌های جراحی، تنها بخشی از روده را میان بر می‌زنند و موجب می‌شوند که فرد غذای کمتری جذب کند. به این جراحی‌ها ضد جذب می‌گویند.
مزایا و معایب
پزشک در ابتدا به‌دقت آمادگی ذهنی و جسمی فرد را بررسی می‌کند تا از آمادگی فرد برای جراحی و تغییرات مورد نیاز در سبک زندگی برای حفظ وزن مناسب اطمینان حاصل کند. لازم است که فرد در مورد مزایا و معایب احتمالی روش جراحی مطلع باشد. ترک سیگار، کاهش مقداری وزن و کنترل قند خون از مواردی است که ممکن است پزشک قبل از جراحی از فرد درخواست انجام آنها را کند.
آمادگی برای جراحی
قبل از انجام جراحی پزشک در مورد همه چیز به فرد توضیح می‌دهد. باید از مصرف آسپرین و هر فرآورده دیگری که حاوی آن است و نیز مکمل‌های گیاهی از یک هفته قبل جراحی خودداری کرد. ۱۴ الی ۴۸ ساعت پیش از عمل باید تنها مایعات شفاف مصرف کرد. این جراحی با بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
روش‌های جراحی
جراح ممکن است از روش باز یا لاپاراسکوپیک استفاده کند. لاپاراسکوپی زخم‌های کوچک‌تری به‌جا می‌گذارد، عوارض کمتری دارد و زمان بهبود آن کوتاه است. در این روش پزشک چند برش کوچک ایجاد می‌کند و با استفاده از ابزاری باریک و سبک به نام لاپاراسکوپ آنچه در داخل اتفاق می‌افتد را در یک صفحه نمایش در اتاق عمل مشاهده می‌کند. در جراحی باز در شکم فرد برشی به میزان ۸ تا ۱۰ اینچ ایجاد می‌شود.
جراحی کنار گذاری معده
در این روش جراح با استفاده از قلاب‌های جراحی کیسه کوچکی ایجاد می‌کند که به‌عنوان معده جدید عمل می‌کند. این کیسه به میزان یک فنجان غذا ظرفیت دارد. باقی قسمت‌های معده در جای خود باقی می‌مانند اما مواد غذایی وارد آن نمی‌شود.
ایجاد بای پس معده
جراح روده کوچک را خارج از روده برش می‌زند و یک سر آن را به کیسه و معده جدید وصل می‌کند و سر دیگر را به قسمت پایینی روده کوچک و به شکل Y در می‌آورد. به این روش بای پس می‌گویند. باقی معده نیز در مکان خود باقی می‌ماند و مواد شیمیایی را از پانکراس به‌منظور کمک به هضم غذا به معده جدید می‌رساند. در بیشتر موارد این جراحی پزشکان از لاپاراسکوپ استفاده می‌کنند.
اسلیو گاسترکتومی
در این روش جراح بیشتر معده (۷۵ درصد) را از بدن خارج می‌کند و معده‌ای لوله‌ای شکل یا معده‌ای به شکل آستین ایجاد می‌کند که همچنان به روده کوچک وصل است. بعد از جراحی معده فرد تنها به میزان ۶۰ تا ۱۰۰ گرم ظرفیت خواهد داشت. فرد زودتر احساس سیری می‌کند چرا که معده وی کوچک‌تر است. همچنین در این روش فرد احساس گرسنگی نیز نمی‌کند چرا که قسمت زیادی از بافتی که هورمون گرسنگی (گرلین) را ترشح می‌کند از بدن خارج خواهد شد. این روش برگشت ناپذیر است.
حلقه گذاری قابل تنظیم معده (AGB)
در این روش جراح حلقه‌ای قابل تنظیم و باد کردن را در قسمت بالایی معده فرد قرار می‌دهد. سپس حلقه را باد می‌کند و قسمتی از معده را فشرده می‌کند تا کیسه کوچکی با ورودی باریک به بخش باقی مانده اندام ایجاد کند. این روش ممکن است با استفاده از لاپاروسکوپی انجام شود. در هنگام خوردن، غذا به دیواره معده فشار ایجاد می‌کند و سیگنال‌هایی به مغز ارسال می‌کند تا اشتها را محدود کند. این حلقه را می‌توان همواره تنظیم مجدد و یا حذف کرد.
حلقه گذاری معده عمودی (VGB)
پزشکان از این روش به میزان گذشته استفاده نمی‌کنند چرا که روش‌های جدیدتر و بهتری امروزه در دسترس هستند. این روش به شکل ذیل بود: جراح سوراخی در قسمت بالایی معده ایجاد می‌کرد و از گیره‌های جراحی در جهت قسمت فوقانی معده استفاده می‌کند و کیسه کوچکی ایجاد می‌کند. بعد از آن جراح حلقه پلاستیکی از طریق سوراخ در اطراف قسمت انتهایی کیسه قرار می‌دهد تا از کش آمدن جلوگیری کند. مواد غذایی از کیسه از طریق ورودی کوچکی به معده می‌رسد.
انحراف بلیو پانکراتیک
روشی ضد جذب است که به این معنی ست که کالری و مواد غذایی جذب شده به بدن از مواد غذایی را کاهش می‌دهد. در ابتدا جراح کیسه کوچکی از معده ایجاد می‌کند. این کیسه حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ گرم ظرفیت دارد، بنابراین فرد باید غذای خیلی کمتری بخورد. سپس جراح بای پس ایجاد می‌کند که باقی معده و بخش بزرگی از روده کوچک را دور می‌زند. پزشکان از این روش در افراد بسیار چاق استفاده می‌کنند چرا که در پی آن فرد مواد مغذی زیادی را از دست می‌دهد.
بعد از جراحی
فارغ از نوع جراحی، برش‌های ایجاد شده با استفاده از بخیه و یا گیره‌های جراحی بسته می‌شود. فرد باید برای مدت کوتاهی در بیمارستان بستری باقی بماند و داروهایی برای کنترل و کاهش درد مصرف کند. پزشک نیز همواره وضعیت بیمار را به‌دقت مشاهده و رصد می‌کند، مانند قند خون، میزان آب بدن و یا لخته‌های خونی.
رژیم غذایی بعد از جراحی چاقی
در ابتدا باید تنها مایعات نوشید. بعد از چند هفته می‌توان غذاهای جامد مصرف کرد. فرد باید با یک متخصص تغذیه که در مورد جراحی چاقی نیز تبحر دارد مشورت کند و یک رژیم غذایی مناسب را برگزیند. بعد از جراحی ممکن است نتوان از رژیم غذایی قبل از عمل استفاده کرد. فرد باید وعده‌های کوچک‌تر و با کالری کمتر مصرف کند. همچنین به‌منظور حصول اطمینان از دریافت مواد مغذی باید از مکمل‌های غذایی استفاده کرد.
میزان کاهش وزن
کاهش وزن در برخی افراد ممکن است دراماتیک باشد، مانند حدود نیم کیلو در روز در سه ماه اول بعد از جراحی. جراحی ترکیبی که اثر ضد جذب و کوچک سازی معده به همراه دارد، به کاهش وزن بیشتری نسبت به روش‌های محدود ساز منجر می‌شود. روش‌هایی که به دنبال اثر ضد جذب شدید هستند بیشترین کاهش وزن را به دنبال دارند اما ممکن است فرد را با کمبود مواد مغذی مواجه کنند.
دیگر مزایای مؤثر بر سلامتی فرد
در فرد مبتلا به فشار خون بالا، دیابت و یا مشکلات مربوط به چاقی، بعد از جراحی به‌تدریج بهبودی حاصل خواهد شد. فرد باید با پزشک مشورت کند تا در صورت نیاز، داروهای مورد نیاز تجویز شوند. کاهش وزن به آرتروز، درد مفاصل و یا آپنه خواب نیز کمک کند. همچنین فعالیت‌های بدنی راحت‌تر قابل انجام است.
تغییر سبک زندگی بعد از جراحی
به‌منظور دوام نتایج جراحی و حفظ وزن مناسب نیاز به تلاش و تعهد بلند مدت وجود دارد. فرد باید در سبک زندگی تغییرات زیادی انجام دهد. باید در سراسر روز وعده‌های کوچک مصرف کرد، تغذیه مناسبی داشت و به شکل روزانه فعالیت بدنی انجام داد.
خطرات جراحی
همه جراحی‌ها خطراتی را به دنبال دارند. در جراحی چاقی به‌ندرت مشکلات جدی و خطرناک به وجود می‌آیند. افراد مسن‌تر، باسابقه ترومبوز ورید عمقی و خیلی چاق بیشترین ریسک را دارند. بهترین راه جلوگیری از عوارض و پیامدهای آن انجام معاینات منظم و رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییرات در سبک زندگی ست.
پیامدهای جراحی چاقی
افرادی که جراحی چاقی انجام می‌دهند با ریسک موارد زیر مواجه هستند:
• عفونت
• لخته خونی
• زخم معده
• سنگ‌های سفراوی ناشی از کاهش وزن
• کمبود مواد مغذی
• مشکلاتی در حلقه یا معده آستینی
در قسمت‌هایی که وزن کاهش پیدا می‌کند، پوست ممکن است به شکل شل و ول و آویزان ظاهر شود. به‌منظور برداشت پوست اضافی شاید عمل جراحی پلاستیک مورد نیاز باشد که البته حداقل ۱۸ ماه باید صبر کرد. همچنین برخی شرکت‌های بیمه آن را تحت پوشش قرار نمی‌دهند.
سندرم دامپینگ
جراحی بای پس معده ممکن است به حرکت سریع مواد غذایی و نوشیدنی در داخل روده کوچک منجر شود. علائم آن شامل حالت تهوع، ضعف، تعریق، بی‌حالی و گاهی اوقات اسهال بعد از خوردن غذا می‌باشد. همچنین ممکن است فرد قادر به مصرف شیرینی بدون احساس ضعف شدید نباشد. به‌منظور جلوگیری از این مشکلات باید از توصیه‌های متخصصین تغذیه پیروی کرد. فرد باید در صورت داشتن علائم فوق به پزشک اطلاع دهد.
مکمل‌های غذایی
بعد از جراحی چاقی ضد جذب، بسیاری از افراد با عدم جذب ویتامین‌های A, D, E, K, B-12، آهن، مس، کلسیم و دیگر مواد مغذی روبرو می‌شوند. مکمل‌ها می‌توانند به جذب مواد مورد نیاز بدن و پیشگیری از بیماری‌هایی همچون آنمی و پوکی استخوان کمک کنند. در مورد مصرف مکمل باید با پزشک مشورت کرد.
زندگی جدید
بعد از جراحی فرد ممکن است احساس کاملاً متفاوتی تجربه کند. با کاهش وزن فرد احساس شادی و اشتیاق می‌کند. همچنین از آنجا که نیاز به انجام تغییراتی در زندگی و رژیم غذایی است شاید کمی خسته کننده باشد. این بالا و پایین‌ها طبیعی هستند.
