تعریف آسیب التهابی روده :
آسیب التهابی روده کوچک و بزرگ شایعترین اورژانس مخاطره انگیزدستگاه گوارش در دوران نوزادي می باشد که دربخشهاي مراقبت ویژه نوزادان بیشتر در نوزادان نارس دیده می شود.
علی رغم پیشرفتهاي وسیعی که در مراقبت نوزادان و تحقیقات زیادي که در زمینه هاي تئوري و کلینیکی صورت گرفته، علت به طور کامل شناخته نشده است و میزان مرگ و میر و عوارض بیماري زیاد می باشد.
یک بیماري حاد التهابی با فاکتورها و علل بحث برانگیز، شرایطی که با درجات متفاوتی از آسیب، شامل آسیب مخاطی، عدم خونرسانی به روده و پارگی روده همراه است.
انتروکولیت نکروزان یک مشکل بالینی جدي است که در ۱۰ درصد از نوزادان با وزن زیر ۱۵۰۰ گرم اتفاق میافتد و میزان مرگومیر ۵۰ درصد یا بیشتر است.
اگرچه این بیماري بیشتر در نوزادان نارس رخ میدهد اما این شرایط در نوزادان رسیده نیز دیده شدهاست.
انتروکولیت نکروزان بیشتر قسمت انتهایی روده وابتدایی کولون بالارونده را درگیر میکند ولی میتواند هر قسمتی از روده باریک یا کولون را درگیر کند.
انتروکولیت نکروزان در هفتههاي دوم تا سوم زندگی نوزادي که نارس است و با شیر خشک تغذیه میشود رخ میدهد.
علت:
۱-نارسی عدم وجودمکانیسم دفاعی کامل در این نوزادان و به خصوص نارس ها سبب فعال شدن یک مرحله التهابی میشود و به دلیل عدم تعادل بین عوامل التهابی و ضدالتهابی ،نهایتاً مخاط روده دچارصدمه میگردند.
۲- تغذیه با حجم و غلظت نامناسب
۳-عدم خونرسانی به روده
۴- عفونت
مطالعات مختلفی نشان داده که افزایش سریع حجم شیر سبب نفخ شدید معده شده وممکن است اختلال در جریان خون روده ایجاد کند و باعث عدم خونرسانی به روده شود. بیش از %۹۰ موارد پس از شروع تغذیه ایجاد میشود و یک عامل مهم در بروز نوزادان نارس است که معمولاچند روز پس ازشروع تغذیه تشخیص داده می شود. مطالعات نشان داده که نوع تغذیه، شیر مادر یا شیر خشک،حجم شیر و میزان سرعت افزایش شیر وغلظت آن از فاکتورهاي مهم می باشد به نظر می رسد شیر مادر میزان بروز در نوزادان را کاهش می دهد . شیر مادر حاوي عناصر زنده و فعال و عوامل رشد، آنزیم ها، اسید هاي چرب غیر اشباع میباشد که بسیاري از این عوامل در شیر خشک وجود ندارند و به نظر می رسد این عوامل تا حدود ۵۰ %میزان بروز را در نوزادان کاهش داده است. در روده صدمه دیده در نوزادان در معرض خطر،بعضی اجزا اختصاصی شیر سبب صدمه بیشتر به جداره روده می گردد.
علائم:
استفراغ، تاخیر در تخلیه معده، نفخ شکم، بی حالی مشکل تنفسی ،تغییرات ضربان قلب، دردناک وحساس شدن شکم، تغییر رنگ شکم، نارسایی تنفسی و در مواردشدید شوک دیده می شود.
تشخیص:
تشخیص بیماري آسیب التهابی روده بر اساس وجود هوا در مخاط جدار روده با رادیوگرافی شکم میباشد.در نوزادانی که تغدیه شروع نشده است وجود هوا در روده ممکن است دیده نشود و تشخیص با جراحی و یابر اساس پاتولوژي باشد. در بعضی موارد سونوگرافی وجود هوادر روده را نشان می دهد.
درمان:
شروع سریع درمان در موارد مشکوک وتایید شده ضرورت دارد. درمان هاي حمایتی شامل تنظیم آب و الکترولیت، قطع تغذیه خوراکی،از بین بردن نفخ معده، حمایت فشار خون و شروع آنتی بیوتیک مناسب جهت پوشش میکروبهاي روده می باشد. درمراحل اولیه سیر بیماري باید مشاوره جراحی انجام شود. ضرورت جراحی شامل پارگی روده یا نتیجه مثبت وجود باکتري در مایع صفاقی میباشد .
پیشگیري:
مهمترین مسئله پیشگیري از تولد نوزاد نارس می باشد. دیگرعوامل پیشگیري کننده از آسیب شامل:
- تغذیه با شیر مادر که حاوي فاکتورهاي ضدالتهابی و ایمنی بسیار میباشد.
- شروع زودرس تغذیه با شیرهاي کم کالري و حجم کم مناسب بوده وسبب بهبود عملکرد روده اي در نوزادان با وزن بسیار کم زمان تولد می شود. حجم زیاد شیر سبب نفخ شدید معده شده و ممکن است باعث اختلال در جریان خون روده و عدم خونرسانی به روده شود.
- تغییر وضعیت ایمنی روده مانند،دادن باکتریهاي مفید به صورت داروي خوراکی
- افزایش تدریجی حجم شیر در نوزادان نارس
