مسمومیت با قرص برنج خطری مرگبار است که باید جدی بگیرید. قرص برنج (فسفید آلومینیوم) مادهای بسیار سمی است که برای از بین بردن آفات در انبارهای غلات استفاده میشود. قرص برنج متاسفانه در مواردی بهعنوان یک روش خودکشی نیز به کار میرود. این سم پس از تماس با رطوبت یا اسید معده، گاز فسفین آزاد میکند که بهسرعت سیستم تنفسی و قلب را دچار مشکل خواهد کرد. نکته وحشتناک اینجاست که درمان مسمومیت با قرص برنج معمولا ممکن نیست و هیچ پادزری برای آن وجود ندارد. خطر مرگ در بیشتر موارد در عرض چند ساعت رخ میدهد، اما آیا در صورت علائم مسمومیت با قرص برنج راه نجاتی وجود دارد؟
اگر فردی قرص برنج مصرف کرده باشد زمان حکم طلا دارد! اولین و مهمترین اقدام این است که بلافاصله با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. در این شرایط، هر دقیقه مرگ یا زندگی را رقم میزند. در ادامه به شما از عوارض قرص برنج میگوییم تا بدانید قرص برنج چیست و چه کاربردی دارد؟
قرص برنج چیست و چه کاربردی دارد؟
قرص برنج با نام علمی فسفید آلومینیوم مادهای شیمیایی بسیار سمی است که در صنعت کشاورزی برای از بین بردن آفات و حشرات موذی در انبارهای غلات استفاده میشود. این قرص بهصورت جامد و به رنگ خاکستری یا سبز تولید میگردد و در تماس با رطوبت هوا یا اسید معده، گاز فسفین آزاد میکند. گاز فسفین و مسمومیت با قرص برنج بهشدت سمی و کشنده است و در صورت استفاده میتوانید از خدمات اجاره تخت بیمارستانی شیراز برای کامل کردن روند درمان استفاده کنید.
کاربرد قرص برنج، ضدعفونی و محافظت از محصولات کشاورزی مانند برنج، گندم و حبوبات در برابر حشرات و جوندگان است. این ماده به دلیل تاثیر سریع و موثر در از بین بردن آفات، مورد استفاده قرار میگیرد. اما متاسفانه در برخی موارد به دلیل دسترسی آسان و قیمت پایین، برای خودکشی نیز به کار میرود که خطرات جبرانناپذیری به همراه خواهد داشت.
عملکرد قرص برنج
این ماده سمی به راحتی جذب دستگاه گوارش شده با آزاد شدن گاز فسفین در معده فرد دچار خستگی و کمبود اکسیژن شده به طوری که بدن رو به کبودی رفته و مرگ سلولی اتفاق می افتد.
فسفید آلومینیوم از علل شایع مسمومیت در هند،سریلانکا،عمان و مراکش می باشد،طبق تحقیقات انجام شده ۹۵ درصد مسمومیت با قرص برنج در ایران به قصد خودکشی بوده است.
علائم مسمومیت با قرص برنج
علائم مسمومیت با قرص برنج نشانههایی دارد که نباید نادیده بگیرید. مسمومیت با قرص برنج بهسرعت بر بدن تاثیر میگذارد و میتواند در کمتر از چند ساعت، فرد را به مرحلهای بحرانی ببرد. شناخت علائم اولیه مسمومیت آلومینیوم فسفید جان فرد را نجات خواهد داد و فرصت بیشتری برای اعزام آمبولانس در شیراز فراهم میکند. علائم مسمومیت با قرص برنج در ادامه نوشته شده است:
- تهوع، استفراغ شدید، دلدرد و اسهال
- افت فشار خون، ضربان نامنظم قلب، شوک
- تنگی نفس، احساس خفگی، افزایش تعداد تنفس
- سرگیجه، ضعف شدید، بیقراری، کاهش سطح هوشیاری
- اسیدوز متابولیک (افزایش اسیدی بودن خون)، کاهش سطح اکسیژن بدن
- تعریق زیاد، کبودی لبها و ناخنها به دلیل کمبود اکسیژن
برای جلوگیری از مصرف عمدی این قرص را بشناسید. قرص برنج یا فسفات آلومینیوم سه گرمی دارای رنگ خاکستری تیره یا خشک، زرد، جامد کریستالی و دارای بسته های ۱۰ تایی می باشد. دوز کشنده ALP در یک فرد بالغ ۷۰ کیلوگرمی ۵۰۰میلیگرم گزارش شده است.
در ایران به اسم قرص phostoxin در دسترس است و حاوی فسفید آلومینیوم،اوره و کاربامات آمونیوم است.
علائم مسمومیت با قرص برنج از چه زمان شروع می شوند؟
علائم و نشانه های مسمومیت با قرص برنج سریع در عرض ۱۵-۱۰ دقیقه پیشرفت می کند و سپس سایر علایم ظاهر می شود و مرگ در مدت کمتر از ۶ ساعت ممکن است رخ دهد.در زمان مصرف ممکن است بوی ماهی فاسد یا سیر از تنفس بیمار به مشام برسد.
نکته: در مواردی که شوک و اختلال گردش خون در مراحل اولیه دیده شود با مورتالیتی ۱۰۰-۹۰ درصد به همراه خواهد بود.
نشانه مسمومیت با قرص برنج در دستگاه گوارشی
نشانه های اولیه مسمومیت با قرص برنج همانند تهوع و درد اپیگاستر می باشد.تنگی نفس شایع است ولی یک عارضه تاخیری می باشد.
زخم های تخریبی مری و معده و اورژن معده و دئودنوم و انسداد یا فیستول مری از عوارضی هستن که در ارزیابی آندوسکوپیک قابل مشاهده هستند.
عوارض قرص برنج چیست؟
مصرف قرص برنج عوارضی شدید و اغلب جبرانناپذیر دارد که در کوتاهمدت و بلندمدت منجر به مرگ یا آسیبهای دائمی میشود. این سم با آزاد کردن گاز فسفین، به سرعت روی دستگاه تنفسی، قلب و سیستم عصبی تاثیر میگذارد و باعث افت فشار خون، نامنظم شدن ضربان قلب، تنگی نفس و نارسایی اندامها میشود. در مواردی که فرد با وجود مسمومیت با قرص برنج زنده میماند با مشکلات جدی مانند آسیب دائمی به کبد و کلیه، اختلالات عصبی، ضعف عضلانی و مشکلات گوارشی مواجه خواهد شد. از آنجا که هیچ پادزری برای این مسمومیت وجود ندارد، پیشگیری و اقدامات فوری پزشکی و خدمات پرستاری در منزل شیراز تنها راه کاهش آسیبهای آن هستند.
بیقراری، تحریک پذیری، سبکی سر، عدم تعادل (آتاکسی) و احساس گزگز (پاراستزی) از علائم اولیه هستند. این نشانهها تا زمانی که هیپوکسی (کمبود اکسیژن) یا افت فشار خون شدید رخ ندهد غالب نمیشوند. در موارد شدیدتر، علائم تاخیری مانند دلیریوم، تشنج و حتی کما ظاهر خواهد شد. شایعترین اثر مسمومیت با قرص برنج، افزایش آنزیمهای کبدی است. تند شدن تنفس، سختای در نفس کشیدن و شنیده شدن صداهای غیرطبیعی در ریهها از نشانههای شایع هستند.
اقدامات درمانی قرص برنج
پادزهر مناسبی برای قرص برنج ساخته نشده و سنگ بنای درمان حمایتی است،زمان شروع درمان باید بعد از مواجهه تایید مهمی در پروگنوز بیمار دارد،بیماران علامت دار باید ۷۲ ساعت در ICU مونیتور شوند،اکسیژن ۱۰۰ درصد باید برای بیماران علامت دار تامین شود. تصحیح اختلالات آب والکترولیت و اندازه گیری کلسیم و منیزیم و تست های کبدی و کلیوی اجباری است. گاستریک لاواژ با استفاده از محلول پرمنگنات پتاسیم ۱۰۰/۱،فسفتین را به فسفات غیرتوکسیک تبدیل می کند.
درمان مسمومیت با قرص برنج
درمان مسمومیت با قرص برنج راهکارهای حیاتی برای افزایش زنده ماندن است. مسمومیت با قرص برنج وضعیتی بحرانی که میتواند در مدت کوتاه به نارسایی چندین اندام و مرگ منجر شود. از آنجا که این سم پادزری ندارد، درمان بیشتر بر کاهش جذب سم، حمایت از عملکرد حیاتی بدن و کنترل علائم و کمک ویزیت پزشک در منزل شیراز متمرکز است.
مراحل درمان مسمومیت با قرص برنج
- تماس فوری با اورژانس ۱۱۵؛ فراموش نکنید زمان نقش حیاتی دارد.
- استفراغ نکنید زیرا جذب سم را افزایش داده و به دستگاه گوارش آسیب بیشتری بزند.
- انتقال سریع به بیمارستان و درمانهای تخصصی تنها راه نجات فرد هستند.
- شستشوی معده در صورتی که فرد بلافاصله پس از مصرف قرص به بیمارستان برسد.
- اکسیژن درمانی برای جبران کاهش اکسیژن خون و جلوگیری از نارسایی تنفسی.
- داروهای حمایتی برای حفظ فشار خون و بهبود عملکرد اندامها.
- داروهای آنتیاکسیدان برای کاهش آسیبهای سلولی ناشی از گاز فسفین.
- دیالیز در موارد شدید برای کمک به دفع سموم از بدن.
- تنفسی و کنترل ضربان قلب در صورت ایجاد مشکلات شدید تنفسی و قلبی.
در پایان
مسمومیت با قرص برنج یکی از خطرناکترین انواع مسمومیت است که در کوتاهمدت منجر به نارسایی چندین اندام و حتی مرگ خواهد شد. شناخت علائم مسمومیت با قرص برنج مانند مشکلات تنفسی، افت فشار خون و اختلالات عصبی، میتواند به تشخیص سریع و اقدام بهموقع کمک کند. از آنجا که عوارض قرص برنج شامل آسیبهای شدید قلبی، ریوی، کبدی و عصبی است، مراجعه فوری به مراکز درمانی یا خدمات شیراز درمان برای درمان مسمومیت با قرص برنج ضروری است. اما پیش از هر چیز، آگاهی از اینکه قرص برنج چیست و چه کاربردی دارد و خطرات مصرف آن، میتواند از بروز چنین مسمومیتهای مرگباری پیشگیری کند.
پرسشهای متداول
آیا مسمومیت با قرص برنج قابل درمان است؟
مسمومیت با قرص برنج پادزری ندارد، اما با درمانهای حمایتی مانند شستشوی معده، اکسیژندرمانی، داروهای آنتیاکسیدان و دیالیز میتوان شدت عوارض را کاهش داد. مراجعه فوری به بیمارستان تنها راه افزایش شانس زنده ماندن است.
اگر فردی قرص برنج مصرف کرد، چه اقداماتی باید انجام شود؟
اولین و مهمترین اقدام تماس فوری با اورژانس (۱۱۵) است. بیمار را به هوای آزاد منتقل کرده و از استفراغ عمدی جلوگیری کنید. انتقال سریع به بیمارستان ضروری است زیرا درمان در مراحل اولیه موثرتر خواهد بود.
آیا تماس با قرص برنج یا استنشاق بوی آن خطرناک است؟
بله، گاز فسفین که از قرص برنج آزاد میشود حتی در غلظتهای کم باعث مشکلات تنفسی، سردرد و سرگیجه خواهد شد. قرار گرفتن در معرض مقدار زیاد این گاز کشنده است.
چطور میتوان از مسمومیت با قرص برنج جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از مسمومیت، قرص برنج باید دور از دسترس کودکان و افراد غیرمتخصص نگهداری شود. همچنین، استفاده از آن در محیطهای بسته و بدون تهویه بسیار خطرناک بوده و باید از تماس مستقیم یا استنشاق بوی آن خودداری کنید.
4 پاسخ
بعد از دیدن علائم فرد، چقدر زمان داریم تا به بیمار کمک کنیم؟ کاری هست که بشه در خانه انجام داد؟
زمان بسیار محدود است (دقایق تا حداکثر ۱–۲ ساعت)!
قرص برنج (فسفید آلومینیوم/روی) سم کشنده است و اقدام فوری نیاز دارد:
اقدامات اورژانسی:
۱. فوراً با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید – توضیح دهید که مسمومیت با قرص برنج است.
۲. مصرف هرگونه مایعات یا خوراکی ممنوع (حتی آب) – خطر گاز سمی افزایش مییابد.
۳. فرد را در هوای آزاد قرار دهید (دور از فضای بسته).
۴. اگر هوشیار نیست، وضعیت تنفسی/ضربان قلب را چک کنید و در صورت نیاز CPR شروع کنید.
کارهای خانگی ممنوع:
القای استفراغ نکنید.
از مواد خنثی کننده (مانند شیر یا زغال) استفاده نکنید – خطرناک است.
نکته: حتی با بهبود ظاهری، حتماً به بیمارستان منتقل شود – عوارض با تأخیر (۲۴–۴۸ ساعت) ممکن است کشنده باشد.
⚠️ هر ثانیه حیاتی است – تأخیر = کاهش شدید شانس نجات.
شستشوی معده در مسمومیت با قرص برنج چقدر اثر داره ایا فرد زنده می مونه
مسمومیت با قرص برنج وضعیتی اورژانسی و بسیار خطرناک و نیاز به اقدامات فوری پزشکی دارد. شستشوی معده در مراحل اولیه مسمومیت با قرص برنج میتواند در کاهش جذب سم موثر باشد. با این حال، حتی با انجام شستشوی معده، میزان مرگومیر ناشی از مسمومیت با قرص برنج بالا است. در صورت مسمومیت با قرص برنج، انتقال سریع فرد به مراکز درمانی و دریافت مراقبتهای پزشکی تخصصی ضروری است.