توان بخشی سالمندان چیست؟
توانبخشی مجموعه ای از اقدامات سازمان یافته است که به منظور افزایش توانمندی های حرکتی و دست یابی به بالاترین سطح توانایی جسمی و ذهنی در مورد افراد سالمند انجام می شود. سالمند به فردی می گویند که بیش از ۶۰ سال سن دارد. در کل سالمندان به سه گروه مستقل، نیمه مستقل و وابسته تقسیم می شوند. همانطور که می دانید سالمندی دوره ای از زندگی می باشد که تغیرات فیزیولوژیکی در بدن افراد رخ می دهد. این تغییرات ناشی از افزایش سن و… می باشند که سالمند را نیازمند به دریافت یک سری خدمات می نماید. با کاهش قدرت عضلات، سالمندان بیشتر در معرض آسیب ها و خطر های جدی مانند شکستگی قرار می گیرند. بنابراین سالمندان جهت ادامه زندگی با کیفیت و راحت نیاز به یک سری خدمات دارند. در کل توانبخشی ( Rehabilitation) به معنای برگرداندن جایگاه قانونی، اجتماعی و توانایی های فرد ناتوان به او می باشد.

خدمات توانبخشی برای سالمندان چیست؟
خدمات توانبخشی در سالمندان شامل توانبخشی حرفه ای، اجتماعی، پزشکی و آموزشی می باشد که باعث افزایش توانمندی های سالمندان می شود. در ادامه به صورت مختصر به هریک از موارد می پردازیم.

۱- توانبخشی حرفه ای: تقویت و کشف توانمندی های سالمندان جهت بهبود و ارتقا عملکرد اجتماعی، جسمی و ذهنی آن ها .

۲- توانبخشی پزشکی: خدمات گفتار درمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی، پزشکی، پرستاری، بینایی سنجی که به منظور افزایش کیفیت و توانمندی های آن ها جهت مقابله با بیماری ها انجام می شود را توانبخشی پزشکی می گویند.

۳- توانبخشی اجتماعی: خدمات مددکاری که به منظور حل مشکلات اجتماعی و افزایش سازگاری اجتماعی انجام می شود.

۴- توانبخشی آموزشی: ارائه اصول زندگی ساالم اعم از پیشگیری از عوارض سالمندی، تغذیه سالم، پرهیز از رفتارهای پر خطر و … .

۵- خدمات تفریحی: برگزاری اردوهای زیارتی و تفریحی، مسابقات کتاب خوانی، شعر خوانی، برگزاری جشن در اعیاد، نمایش فیلم و تئاتر و… .

فعالیت های مفید و موثر در توانبخشی سالمندان
۱- جهت تسریع جریان خون، بهبود تغذیه سلول های مغذی و کاهش عوارض سالمندی پیاده روی جزو بهترین و موثرترین فعالیت ها به شمار می رود.

۲- دوچرخه سواری و شنا یکی از فعالیت های موثر جهت افزایش دامنه حرکتی مفاصل می باشد. شایان ذکر است که این ورزش ها، ورزش هایی سبک می باشند که فشار زیادی را به سالمندان وارد نمی نمایند و باعث بهبود گردش خون می شوند.

۳- برای بهتر شدن شرایط روحی سالمندان و حفظ روحیه ی آن ها فعالیت های باغبانی، گل کاری و…. توصیه می شود.

۴- یکی از فعالیت های مفید دیگر یوگا می باشد که باعث میشود مفاصل و عضلات سالمندان نیرو دریافت نمایند و جسم و روان آن ها تقویت شود.

۵- انجام ورزش های تنفسی، بدنسازی هایی که فشاری به بدن سالندان نمی آورند و گلف از جمله فعالیت های موثر و مفید در توانبخشی سالمندان محسوب می شود.

روش های توانبخشی سالمندان
توانبخشی یک فعالیت پیچیده می باشد که انجام آن نیاز به مهارت و تخصص خاصی دارد. سالمندان نیز در این دوره از زندگیشان بیشتر در گیر بیمارستان و کارهای توانبخشی می باشند. دقت فرمایید که یک سرماخوردگی ساده نیز گاهی برای سالمندان خطرناک می باشد.

نگهداری از سالمند در خانه
اکثر افراد آمادگی نگهداری سالمندان در منزل را دارند اما گاهی برخی از بیماری ها مانند حمله قلبی، عفونت و یا سکته مغزی جزو اتفاقاتی هستند که از دسترس خارج می باشند و ممکن است به صورت ناگهانی رخ دهند. در چنین مواردی حتی افرادی که سابقه ی مراقبت و نگهداری از سالمندان را نیز دارند نمی توانند به درستی عمل کنند. چنین حوادثی به علت ناگهانی رخ دادنشان بسیار ترسناک می باشند، اما در برخی مواقع افراد ترجیح می دهند که سالمند را در منزل نگه دارند و از خدمات توان بخشی در منزل استفاده نمایند. در مواقع دیگر ممکن است سالمندان برای مدتی در بیمارستان بستری شوند و بعد از یک دوره ترجیح داده شود تا در خانه از آن ها مراقبت شود.

مراقبت از سالمندان در بیمارستان
در این موارد ابتدا سعی کنید جهت دریافت اطلاعات کافی از بیماری و مشکل سالمندانتان به پزشک و یا مسئول پذیرش مراجعه نمایید و از آن ها بخواهید راجع به مشکل سالمند به شما اطلاعات دقیقی بدهند. توجه داشته باشید که بهتر است در دقایق اولیه معاینه از پزشکان سوال نفرمایید تا بتوانند با دقت کافی مشکلات را بررسی نمایند. گاهی سالمندان به دلیل تاثیر دارو ها نمی توانند پاسخ پزشک را بدهند شما حامی و پشتیبان بیمار می باشد و باید در پاسخگویی به سوالت دقت فرمایید. ما به شما توصیه می کنیم تا با تیم توان بخشی سالمندتان همراه و رفیق باشید زیرا در مواقعی لازم است شما به همراه سالمند در جلساتی حضور داشته باشید و متوجه اصطلاح و یا کلمه ای نشوید در این مواقع می توانید با پرسش به جواب سوالات خود برسید. شاید راجع به هزینه های توانبخشی سوال داشته باشید. بهتر است در ابتدا مشکل عزیزان شما تشخیص داده شود و بعد با توجه به بیمه و خدمات درمانی راجع به هزینه تصمیم گیری شود.

اهداف توان بخشی
۱- جلوگری از بزرگ شدن و پیشرفت معلولیت

۲- مطابقت دادن زندگی معلولین با جامعه

۳- کمک به خودکفای معلول

۴- پیشگیری از معلولیت

۵- آگاه کردن معلولین از توانایی ها و محدودیت های جسمانی خود

برخی اختلالت و بیماری ها به صورت ناگهانی در سالمندان رخ می دهند و افرا داخل منزل توانایی های لازم جهت رسیدگی و نگهداری از آن ها را ندارند. برخی از مشکلات نیز به راحتی درمان می شوند. بنابراین بهتر است تا در وهله اول پزشک نوع بیماری و مشکل را تشخیص دهد و اگر نیاز به توان بخشی بود با مراجعه به مراکز توان بخشی سعی در بهبود مشکل سالمند خود نمایید. اصولا توان بخشی دارای جلساتی می باشد که فرد سالمند باید در آن حضور داشته باشد. توجه داشته باشید که شما حامی فرد سالمند می باشید و سالمندان نیاز به روحیه دادن و هم دردی دارند پس در این جلسات سالمندان را تنها نگذارید و یاریشان کنید تا بتوانند به خوبی با مشکلات کنار بیایند.